بازخوانی اشغال سفارت امریکا؛ روایت یک "توطئه"

روایت رسمی جمهوری اسلامی از "تسخیر لانه جاسوسی امریکا" از آن هنگام تاکنون به کرات برای همگان بازگو شده است. اما، غیر از این روایت، روایت دیگری است که آن را دکتر ابراهیم یزدی، وزیرخارجه وقت در دولت موقت مهندس بازرگان، روایت کرده است. تفصیل آن را می توان در نامه سرگشاده او که در سال 91 منتشر کرد، خواند. در آن نامه، یزدی نخستین جمله خود را با این سخن آغاز نمود که: «اشغال سفارت امریکا و گروگانگیری، در گفتمان سیاسی نمونه بارز یک " توطئه" محسوب می شود.»
(ترجمه غیر رسمی با اضافات که مورد پسند من نیست را رادیو فردا خود برگردان کرده است در لبنک زیر
https://en.radiofarda.com/a/iran-us-hostage-crisis/28841906.html)

بازخوانی اشغال سفارت امریکا؛ روایت یک "توطئه"

سی و هشت سال پیش سفارت امریکا در تهران در روز 13 آبان 58 به دست جمعی از دانشجویان به اشغال درآمد. در تقدیس این اقدام خلاف عرف و حقوق بین الملل، عوامل آن رویداد را "دانشجویان پیرو خط امام" نام نهادند تا در فضای انقلابی آن زمان، زبان هر منتقدی بسته شود چرا که کدام کس را یارای مقابله با پیروان امام بود؟ هم او که در تایید این اقدام در روز 14 آبان، امریکا را «شیطان بزرگ» نامید و در روز16  آبان در سخنرانی دیگر گفت « شما می بینید که الآن مرکز فساد امریکا را جوانها رفته اند گرفته اند، ... و امریکا هم هیچ غلطی نمی تواند بکند، و جوانها هم مطمئن باشند که امریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند.»

با این موضعگیری، ابعاد تقدیس اشغال سفارت چنان بالا گرفت که با آغاز ماه سوگواری محرم آن سال (حدود یک ماه بعد از اشغال) دسته های عزاداری گروه گروه به میعادگاه "تسخیر لانه جاسوسی امریکا" روانه می شدند.  

بهانه ورود شاه به امریکا برای درمان، نه تنها بهانه ای شد برای اشغال سفارت امریکا (که می توانست به عنوان نشانه اعتراضی دو – سه روزه پایان یابد) بلکه موجب به گروگان گرفتن 52 دیپلمات امریکایی برای 444 روز شد؛ اقدامی که در تاریخ دیپلماسی جهان منحصر به فرد است.

این گروگان ها در نهایت پس از توافق الجزایر آزاد شدند. اما، هواپیمای حامل آنان تنها لحظاتی پس از ورود ریگان به کاخ سفید اجازه پرواز پیدا کرد. چنین شد که یک اقدام انقلابی ضد امریکایی (!) عملا به اقدامی برای تنبیه یک حزب (دمکرات) و به سود دیگر حزب امریکا (جمهوری خواه) تبدیل شد.

روایت یک توطئه 

روایت رسمی جمهوری اسلامی از "تسخیر لانه جاسوسی امریکا" از آن هنگام تاکنون به کرات برای همگان بازگو شده است. اما، غیر از این روایت، روایت دیگری است که آن را دکتر ابراهیم یزدی، وزیرخارجه وقت در دولت موقت مهندس بازرگان، روایت کرده است. تفصیل آن را می توان در نامه سرگشاده او که در سال 91 منتشر کرد، خواند. در آن نامه، یزدی نخستین جمله خود را با این سخن آغاز نمود که: «اشغال سفارت امریکا و گروگانگیری، در گفتمان سیاسی نمونه بارز یک " توطئه" محسوب می شود.»

او در ادامه یادآور نکته مهمی می شود و آن اینکه « در واقع این "گروه" با اشغال سفارت امریکا رهبری، شورای انقلاب و دولت و مملکت را در برابر عمل انجام شده‌ای قرار دادند و هزینه بسیار سنگینی به ملت و مملکت تحمیل کردند.»

در نتیجه این اقدام، دولت موقت بازرگان (تنها صدای معارض آن زمان) استعفا کرد، جنگ هشت ساله کلید خورد و در نظام دو قطبی آن دوران به تدریج ایران از مدار یک قطب (امریکا) به مدار دیگر قطب (شوروی) پرتاب شد. در مرور زمان، منافع اقتصادی ایران قربانی و معادلات منطقه و جهانی به شدت علیه منافع ایران دگرگون شد تا آنجا که نتیجه آن را امروز در اقتصاد ویران ایران مشاهده می کنیم. اما، دستآورد این رویداد برای همان انقلاب که آیت الله خمینی بنیاد نهاد، اینک چیست؟

امریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند؟

اینک از آن رویداد 38 سال گذشته است. بزرگداشت اشغال سفارت امریکا هر سال کم رنگ تر از گذشته برگزار می شود. هیچ یک از دانشجویان پیرو خط امام دیگر به بزرگداشت این مراسم دعوت نمی شوند. اما، در عوض یک یک آنان در مناسبت های مختلف، آشکار  و پنهان، مورد بازخواست نسل پرسشگر امروز از آن اقدام خلاف قانون قرار می گیرند.

تقبیح نشدن آن عمل خلاف حقوق بین الملل موجب شد تا جمهوری اسلامی رکوردار یورش به سفارت خانه های خارجی (دانمارک، بریتانیا، عربستان و..) باشد. چنین رسوایی در هیچ جای دنیا برای هیچ نظام سیاسی وجود ندارد.

به دنبال هر یک از این یورش ها (که هرگز هیچ یک از عوامل آن ها محکومیت قضایی نگرفته) منافع اقتصادی ایران بیشتر و بیشتر قربانی شده است. هرگز دیده نشد که حتی یک کشور (حتی کشورهای دوست) یورش به سفارتخانه ای در ایران را تأیید کند. (برای مثال در اوج فشار عربستان بر دولت اسد، دولت سوریه هرگز یورش به سفارت عربستان در تهران را تأیید نکرد.)

عجب طرفه حکایتی است که اینک پس از 38 سال، اما، آنچه بیش از همه رنگ باخته است این  سخن آیت الله خمینی است که "امریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند". اگر این  شعار هنوز، باور رهبر کنونی جمهوری اسلامی بود چرا با چراغ سبز او (نرمش قهرمانانه)، جمهوری اسلامی وارد مذاکره هسته ای با امریکا شد؟ آیا غیر از این است که چراغ سبز او برای جواز مذاکره با امریکا، به خاک سپردن آن سخن معروف آیت الله خمینی است ؟

چنین شد که «اسلام ناب محمدی» به پای میز مذاکره با «شیطان بزرگ» رفت تا ثابت شود که یا امریکا، شیطان بزرگ نیست یا جمهوری اسلامی، اسلام ناب محمدی.

چه فرقی است بین اسلام آل سعود و اسلام ناب محمدی وقتی هر دو، تن به مذاکره و مصالحه با شیطان (؟!) می دهند؟ مگر خامنه ای نگفته بود: « کسانی که دم از مذاکره با امریکا می‌زنند، یا از الفبای سیاست چیزی نمی‌دانند، یا الفبای غیرت را بلد نیستند.» مگر او نگفته بود:"مذاکره ایران و آمریکا، قطعا انقلاب اسلامی را وارد فضای تازه‌ای می‌کند؛ فضایی که استکبار جهانی نه به عنوان یک دشمن که باید از آن بر حذر بود و در مقابل آن ایستاد بلکه به عنوان یک "روند قابل قبول" قلمداد می‌شود. در این فضای تازه جایی برای مقاومت و مقابله وجود ندارد بلکه باید "وضع موجود" را پذیرفت و با عوامل بوجود آورنده آن همکاری کرد.»

از این رو به استناد سخن شخص رهبر جمهوری اسلامی، نخستین تالی فاسدِ تن دادن خامنه ای به مذاکره با امریکا، بدرود گفتن با آرمان های بنیانگذار جمهوری اسلامی است که آرزوی افراشتن پرچم لااله الا الله را در کاخ سفید داشت. خامنه ای با ورود در مذاکره با امریکا عملا "وضع موجود" (نظام سلطه به تعبیر خودش) را گردن نهاده است.

دومین تالی فاسد مذاکره با امریکا برای آیت الله خامنه ای آن است که دیگر جمهوری اسلامی نخواهد توانست پرچم مبارزه با امریکا را بر دوش بگیرد هر چند همه ساله برای 13 آبان مراسم بزرگداشت برپا کنند. مبارزه با امریکا، دکان پر سودی بود که برای بیش از سه دهه جمهوری اسلامی با پرچمداری آن، جمعی از کشورهای جهان و بخشی از جهان عرب و جهان اسلام را هم راه خود ساخته بود.

این همه آرمان جمهوری اسلامی اینک همه بر باد رفته است و در عوض سالانه مراسم بی رونقی در بزرگداشت اشغال سفارت امریکا برپا می شود.

اما، از همه مهم تر، پرونده اشغال یک سفارت خانه است که بنا به حقوق بین الملل واجد مصونیت سیاسی است. این پرونده قطعا مفتوح خواهند ماند، اما، نه صرفاَ برای امریکا که از این رویداد ناخرسند است بلکه برای نسل پرسشگر امروز که جزء جزء آن رویداد را دیگر نه به نگاه تقدیس بلکه به نگاه تقبیح می نگرد؛ تقبیح یک "توطئه".

https://www.radiofarda.com/a/us-embassy-tehran-alizadeh/28837236.html