دولت حسن روحانی نشان داده "نگاه جزمگرایانه" به روابط ایران با
اروپا ندارد. رهبر جمهوری اسلامی نیز نشان داده در بزنگاه "نرمش
قهرمانانه" از خود نشان خواهد داد. خودداری رسانه های اصلاحطلب و نزدیک به
دولت حسن روحانی از اینکه لودرین را با الفاظ تند و توهین آمیز خطاب قرار دهند و
انتشار نامه هایی همچون نامه حسین موسویان همگی شواهدی است بر اینکه دیدار لودریان
از تهران می تواند آغاز مذاکرات باشد و نه لزوماً پایان مذاکرات. لودریان نیز در
پایان سفرش گفته است «کار بسیاری در پیش است».
سفر وزیر خارجه فرانسه به تهران
در حالی که همه چشم ها به سفر ژان ایو لودریان به تهران دوخته شده بود تا
دانسته شود آینده برجام چه می شود و آیا ایران در برنامه موشکی خو انعطاف به خرج
می دهد یا نه، سایت "فرانس 24 به زبان فارسی" در یک جمله چنین نتیجه
گرفته است که: "تاکید وزیر خارجه فرانسه براینکه «کار بسیاری در پیش است» تلویحاً
به عدم حصول دستاوردهائی دراین موارد" اشاره دارد."
همه ناظران داخلی و خارجی پیش از این سفر بر حساس بودن این دیدار تاکید
داشتند. دیداری که در صورت مثبت بودن می توانست به نزدیک شدن تهران و پاریس کمک
شایانی کند و در صورت منفی بودن می توانست جدایی تهران و پاریس (و به تبع آن اتحادیه
اروپا) را شتاب دهد. حساسیت این سفر به حساسیت سه موضوعی بر می گردد که در این سفر
به بحث گذاشته شد. این سه موضوع عبارت بودند از: موافقت دو کشور در حفظ برجام، اختلاف
دو کشور در پرونده موشکی ایران و مخالفت دو کشور در مسائل منطقه‌ای مشخصا حضور
ایران در سوریه و یمن.
صرف نظر از همصدایی نسبی ایران و فرانسه در حفظ برجام، ابعاد اختلافات دو کشور
را می شد از بیانیه وزارت خارجه فرانسه یک روز پیش از سفر لودریان درک کرد. در این
بیانیه آمده بود که فرانسه قصد دارد در این سفر مذاکرات "بی پرده و سختگیرانه"
با جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.
در این بیانیه دو موضوع توان موشکی ایران و تسلیح دیگر گروه ها (که می تواند
اشاره به حزب الله لبنان و حوثی های یمن باشد) با موشک های ایرانی نیز مورد اشاره
قرار گرفته و چنین آمده بود که "برنامه موشکی ایران عاملی برای نگرانی های
فراوان فرانسه و شرکایش است. این اقدام در راستای قطعنامه 2231 شورای امنیت نیست و
عاملی برای بی ثباتی در منطقه محسوب می شود. ما همچنین مراتب نگرانی خود را در زمینه
انتقال موشک به دیگر گرو ها در منطقه اعلام خواهیم کرد."
موضوع نفوذ ایران در منطقه دیگر موضوع محل اختلاف دو کشور است. بیانیه وزارت
خارجه فرانسه تصریح داشت که "نقشی که ایران در منطقه ایفا می کند، پیامدهای بی
ثبات کننده ای برای این ناحیه دارد."
اهمیت سفر وزیر خارجه فرانسه را در عین حال می شد از مکالمه تلفنی روسای جمهور
ایران و فرانسه یک روز پیش از این سفر درک کرد. نتیجه دادن یا ندادن مذاکرات
لودریان در تهران در عین حال می تواند تعیین کننده سفر امانوئل ماکرون، رییس جمهور
فرانسه، به تهران باشد یا در مقابل می تواند منجر به وضع تحریم های جدید علیه
ایران شود. لودریان پیش از سفرش به تهران در مصاحبه با یک نشریه فرانسوی گفت:
"اگر این مسائل حل وفصل نشود، ایران با خطر تحریم‌های جدید روبرو خواهد شد."
این سخن تند وزیر خارجه فرانسه و آن بیانیه وزارتخانه تحت امرش، موج تندی از
حمله های لفظی را علیه او به ویژه در روزنامه ای اصولگرا به راه انداخت که با
تیترهای بزرگ لودریان را "میهمان گستاخ" و"پیشخدمت فرانسوی
ترامپ" خطاب دادند.
دیدار او با علی شمعخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، تحت شعاع لباس نظامی
شمعخانی قرار گرفت که بر خلاف دیدارهای دیگرش اینبار با یونیفوررم نظامی، وزیر
خارجه فرانسه را به حضور پذیرفت؛ اقدامی نمادین که می توان "آمادگی برای رزم" از آن
مستفاد کرد. او در این دیدار مواضع اروپا را در برابر امریکا "منفعلانه"
خواند تا نشانی باشد از اینکه تهران هیچ اجازه ای برای گفتگو در توان موشکی اش نمی
دهد.
به موازات مواضع سخت لودریان، همتای ایرانی او نیز یک روز پیش از ورود لودریان،
مصاحبه ای با روزنامه اعتماد ترتیب داد و با لحنی انتقادآمیز ورود اروپا به پرونده
موشکی ایران را "خطرناک" توصیف کرد.
گره خوردن پرونده برجام به پرونده پرونده موشکی
اگر تهران و واشنگتن را دو سوی یک پاره خط فرض کنیم، پاریس را باید نقطه ای در
وسط متمایل به واشنگتن فرض کرد. پاریس در عین اینکه در موضوع حفظ برجام هم نظر با
ایران و مخالف با امریکاست، اما در موضوع پرونده موشکی و مسائل منطقه ای همسو با
امریکا و مخالف با ایران است.
در ارزیابی فرانسه خروج یکجانبه امریکا از برجام عیناً مانند خروج یکجانبه
امریکا از "پیمان اقلیمی پاریس" است که شدیداً اعتراض فرانسه و اتحادیه
اروپا را به همراه داشت. گردن نهادن به چنین رفتارهای یکجانبه گرایانه ترامپ موضوع
قابل قبولی برای کشوری دراندازه فرانسه و یکی از استوانه های اتحادیه اروپا نیست.
از این رو، پاریس حداکثر تلاش خود را به کار خواهد بست تا از مرگ برجام جلوگیری
کند. اما، در عین حال، فرانسه در دو موضوع دیگر (پرونده موشکی و نفوذ ایران در
منطقه) قویاٌ در کنار امریکا ایستاده و همصدا با واشنگتن در این دو پرونده ابراز
نگرانی کرده است. وزیر أمور خارجه فرانسه، در آستانه سفرش به تهران، گفت: "فرانسه
خواستار حفظ توافق جامع اتمی با ایران است اما در عین حال این کشور بر لزوم انجام
مذاکرات صادقانه که به تمامی نگرانی‌های غرب پاسخ دهد، تاکید دارد."
نباید از یاد برد که پاریس در توان موشکی ایران موضع صریح اتخاذ کرده و آن را
نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت می داند.
چنین موضعی برای سپاه پاسداران به اندازه ای تلخ بود که سردار حسین سلامی، جانشین
فرمانده کل سپاه پاسداران در مصاحبه ای مورخ ۲۴ نوامبر گفت: "چون می‌دانستیم
اروپایی‌ها تهدیدی برای ما نیستند بُرد موشک‌هایمان را از دو هزار کیلومتر افزایش
ندادیم اما اگر مراعات نکنند برد موشک‌هایمان افزایش می‌یابد." او در این
مصاحبه از کشورهای اروپایی خواست "در موضوع موشکی سربه سر ما نگذارند" و
توان موشکی جمهوری اسلامی را به رسمیت بشناسند.
مشابه این موضع را علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بین‌الملل،
گرفت او نیز گفته بود که: "هیچ کشوری نمی‌تواند برای ما تعیین تکلیف کند.
فرانسه هم بی‌جهت ادعایی نکند که از عهده آن بر نمی‌آید". سفر وزیر خارجه
فرانسه به تهران در چنین فضایی موجب شد که روزنامه کیهان یک روز پیش از سفر
لودریان آن را «کلاه برجام ۲» توصیف کند.
اما، در عین حال، موضع و توصیه حسین موسویان (دیپلمات نزدیک به حسن روحانی) چیز
دیگری بود. او با انتشار مقاله ای در آستانه سفر لودریان، موفقیت سفر او به تهران را عاملی برای تعدیل موضع
ترامپ در برجام در سفر قریب الوقوع ماکرون به امریکا دانسته بود. او نوشته بود که
"بین سران کشورهای اروپایی، فعلاً ماکرون بهترین و نزدیک‌ترین روابط را با
ترامپ دارد." و نتیجه گرفته بود که " اگر دست ماکرون از گفت‌وگوهای اروپا با ایران بویژه گفت‌وگوهای لودریان در
تهران پر باشد، ممکن است بتواند کاخ سفید را در تصمیمات پیش رو تعدیل کند."
روشن است که از نگاه حسین موسویان مساله تحریم مجدد ایران، اما، این بار با
موضوعیت پرونده موشکی یا مسائل منطقه ای مساله ای به غایت جدی و خطرناک است. او
دیده که در پی وتوی روسیه برای قطعنامه شورای امنیت "در مورد نقض
تحریم تسلیحاتی حوثی های توسط ایران"، چهار کشور فرانسه، بریتانیا، آلمان و
امریکا در بیانیه‌ای مشترک، اقدامات ایران را "تهدیدی جدی برای صلح و ثبات در
منطقه" توصیف کرده اند.
نتیجه گیری زود است
"فرانس 24 به زبان فارسی" در ارزیابی های اولیه خود از سفر لودریان
به تهران فضای مذاکرات را متشنج توصیف کرده بود. تصاویر ارسالی نیز نشان می داد که
در این مذاکرات خبری از لبخندها و خوشآمدگویی های گرم در کار نبود. با وجود این،
هنوز زود است که این دیدار را پایان ماه عسل برجام بدانیم.
دولت حسن روحانی نشان داده "نگاه جزمگرایانه" به روابط ایران با
اروپا ندارد. رهبر جمهوری اسلامی نیز نشان داده در بزنگاه "نرمش
قهرمانانه" از خود نشان خواهد داد. خودداری رسانه های اصلاحطلب و نزدیک به
دولت حسن روحانی از اینکه لودرین را با الفاظ تند و توهین آمیز خطاب قرار دهند و
انتشار نامه هایی همچون نامه حسین موسویان همگی شواهدی است بر اینکه دیدار لودریان
از تهران می تواند آغاز مذاکرات باشد و نه لزوماً پایان مذاکرات. لودریان نیز در
پایان سفرش گفته است «کار بسیاری در پیش است».
https://iranwire.com/fa/features/25212
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر