خبرگزاری رسمی عربستان (واس) در فاصله تنها یک روز و بدون اشاره به نام رییس
جمهور امریکا، اعلام داشته که هر اقدام تنبیه علیه ریاض را با "اقدامی سخت تر"
پاسخ خواهد داد.
اقدامات تلافی جویانه ریاض
در برابر تحریم های احتمالی چیست؟
قضیه ربایش یا سرنگونی جمال خاشقجی، روزنامه نگار معترض عربستانی، چنان بالا
گرفته که دوست این روزهای ریاض یعنی دونالد ترامپ نیز تهدید کرده در صورت اثبات
دست داشتن ریاض در ربایش یا قتل خاشقجی، امریکا "تحریم های دردناکی" را
بر ریاض وضع خواهد کرد. مشابه این اظهارات از دیگر کشورهای صاحب نفوذ در جامعه
جهانی نیز شنیده شده است.
از آنجایی که بنا به اعلام منابع ترکیه، کنسولگری عربستان در استانبول هیچگونه
همکاری لازم را در خصوص روشن شدن سرنوشت خاشقجی معمول نداشته، این احتمال قوت می
یابد که امریکا و دیگر کشورهای مهم ناگزیر به اتخاذ تمهیدات تنبیهی علیه ریاض
شوند. اما، در واکنش به تهدید دونالد ترامپ، خبرگزاری رسمی عربستان (واس) در فاصله
تنها یک روز و بدون اشاره به نام رییس جمهور امریکا، اعلام داشته که هر اقدام
تنبیه علیه ریاض را با "اقدامی سخت تر" پاسخ خواهد داد. اقدامات تلافی
جویانه ریاض چیست؟ ریاض چه برگه هایی برای مقابله با تحریم هایی احتمالی در دست
دارد؟
سی اقدام تلافی جویانه ریاض
به دنبال واکنش ریاض به تهدید دونالد ترامپ، رسانه های سعودی پیشتاز خبرهای بد
برای منطقه و جهان شده اند تا دست کم برخی از اقداماتی را که ریاض می تواند در
واکنش سخت تر به تحریم ها به اجرا بگذارد، به جهانیان گوشزد کنند. لحن رسانه های
سعودی به گونه ای است که می توان استنباط کرد که از نگاه این رسانه ها، عربستان به
عنوان یکی از اعضای گروه 20 (بیست اقتصاد برتر جهان) اقتصاد منطقه و جهان را در
گرو خود دارد.
برخی از این رسانه های سعودی تا آنجا پیش رفته اند که سخن از اتخاذ
"سی" تصمیم مقتضی در مقابله با تحریم های احتمالی به میان آورده اند. برخی
از این اقدامات که در رسانه های سعودی بدان اشاره شده، عبارتند از:
یکم: به کار گیری سلاح نفت.
از آنجایی که ریاض نخستین و بزرگ ترین صادر کننده اوپک است، سایت العربیه
اعلام داشته که ریاض در صورت لزوم صادرات
نفت خود را متوقف خواهد ساخت. این یعنی یک شوک نفتی که یک باره جهان را با
کاهش هفت و نیم میلیون بشکه ای در روز مواجه می سازد. از نگاه العربیه اینک که با
صادرات منظم سعودی قیمت 80 دلار برای هر بشکه ناخرسندی دونالد ترامپ را همراه
داشته او باید انتظار روزی را داشته باشد که ای بسا قیمت نفت به بالاتر از 200
دلاز تجاوز کند.
روشن است که این نخستین گزینه ریاض به معنی آن است که ریاض شریان اقتصاد جهان
را در گرو خود دارد و از نفت به عنوان سلاح استفاده خواهد کرد؛ ادعایی که پیشتر
جمهوری اسلامی و عراق (صدام) نیز بر زبان آورده بودند.
دوم: منطقه در دامن ایران.
رسانه های سعودی با اشاره به همکاری موثری که این کشور در مهار ایران مصروف
داشته، تهدید کرده اند که اگر ریاض تحت تحریم قرار گیرد، فشار خود بر ایران را
خواهد کاست. از نگاه رسانه های سعودی این بدان معناست که خاورمیانه بلکه جهان
اسلام تمامی به دامن ایران خواهد غلتید.
به بیان دیگر، ریاض تهدید کرده که امریکا باید تکلیف خود را مشخص کند که دشمن
اصلی امریکا نظامی است که پرچم امریکا را آتش می سوزاند یا کشوری که با امریکا
دوست است. اگر امریکا مایل است دوست خود را قربانی کند، باید انتظار داشته باشد که
منطقه به دامان دشمن امریکا بیافتد.
سوم: چرخش به سوی روسیه.
در حالی که در پرونده خاشقجی مسکو جانب سکوت را اختیار کرده و از خود حساسیتی
پیرامون او نشان نداده، رسانه های سعودی گفته اند که ریاض به مسکو اجازه خواهد داد
به آرزوی دیرینه خود یعنی تأسیس یک پایگاه نظامی راهبردی در منطقه تبوک در سعودی
دست یابد. این تهدید ریاض بدان معناست که سعودی در معادلات خود به کلی به جانب
مسکو چرخش خواهد کرد. اگر چه رسانه های سعودی بر این موضوع تصریح نکرده اند ولی
معنای سخنشان آن است که پایگاه های امریکا در عربستان را تعطیل و به قدوم روس ها
خیر مقدم خواهند گفت.
چهارم: خودداری از سرمایه گذاری و خرید اسلحه.
در حالی که دونالد ترامپ در کوران مشکلات داخلی اش، نقطه قوت دولتش را شکوفا
کردن اقتصاد امریکا اعلام کرده، رسانه های سعودی تهدید کرده اند که ریاض ادامه
سرمایه گذاری های میلیاردی خود در صنایع گوناگون امریکا از جمله خریدهای میلیاردی
سلاح از امریکا را متوقف خواهد ساخت. این یعنی تنها نقطه درخشان دولت ترامپ به
نقطه ضعف او تبدیل خواهد شد. به عبارت دیگر، ریاض تهدید کرده که نه تنها اقتصاد
جهان را به واسطه نفت در گرو خود دارد بلکه سرنوشت سیاسی ترامپ را نیز در گرو خود
دارد.
ادعا یا واقعیت؟
مطالعه رفتار سیاسی ریاض به ما یادآور می شود که این کشور در هرگونه اقدام
سیاسی یا نظامی خود از ابزار شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه عرب و همچنین سازمان
همکاری اسلامی برای پیشبرد اهداف خود استفاده می کند.
فشار کنونی و انزوایی که به تبع پرونده خاشقجی بر ریاض بالا گرفته تا آنجاست
که هیچ یک از این سازمان ها تاکنون به حمایت از ریاض در نیامده اند؛ هیچ؛ بلکه هیچ
یک از رهبران جهان عرب یا جهان اسلام نیز به حمایت از عربستان نپرداخته اند.
در چنین شرایطی اگرچه قابل انکار نیست
که هر یک از اقدامات تلافی جویانه ریاض اقداماتی هستند که ریاض می تواند با آن در
صدد مقابله با تحریم های احتمالی برآید ولی ماهیت این اقدامات به گونه ای نیست که
فقط کشور تحریم کنده را تنبیه می کند. به عبارت دیگر، این اقدامات نوعی
"خودزنی" نیز تلقی می شوند. مثلا چگونه اقتصاد وابسته به صادرات نفت عربستان
خواهد توانست تحمل کاهش درآمد هفت و نیم میلیونی بشکه را داشته باشد؟ چگونه ارتش
عربستان تحمل خواهد داشت که بدون دریافت خدمات پشتیبانی از امریکا به حیات خود
ادامه دهد؟
چنین نیست که تیری که ریاض شلیک کند فقط از کشورهای تحریم کننده قربانی بگیرد.
ریاض نیز خود به احتمال قریب به یقین قربانی این اقدامات خواهد بود.
منبع: ایران
اینترنشنال
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر