اندکی تامل لازم
است تا ببینیم آیا پس از عزل امیرعبداللهیان آیا پروسه انتقال پرونده سوریه از
سپاه به وزارت خارجه تحقق می یاد؟ اگر چنین شد، روزنه های امید گشوده خواهد شد که "برجام
سوریه" نیز کلید خورده است.
حل بحران سوریه در گرو انتقال
پرونده سوریه به وزارت خارجه
حسن روحانی در
شرایطی دولت را از احمدی نژاد دریافت کرد که بحران های عدیده داخلی و خارجی بر
گرده دولت او سنگینی می کرد و می کند. آرزوی او در ارائه کارنامه ای موفق از خود
در حالی که تنها یک سال به پایان دولتش باقی مانده، دست کم در حوزه سیاست خارجی
هنوز یا یک چالش بزرگ رو به روست؛ بحران سوریه
دیگر بحران سیاست
خارجی او یعنی پرونده هسته ای از آن رو از اهمیت برخوردار بود که قفل بر شریان های
مالی- پولی ایران زده بود. اما، رفع این مشکل چه فایده دارد اگر قرار باشد پس از
برجام درآمدهای معمول کشور استحصال شود ولی در چاه ویلی همچون سوریه به هدر رود.
کسی از ارقام نجومی که در سوریه هزینه شده خبر ندارد، اما، همه می دانیم که این
ارقام چند ده میلیاردی است و از آن بدتر اینکه تلفات نیروهای ایرانی در سوریه نیز هر روز بیشتر از قبل می شود.
نظر به این وضع
بود که روحانی در روز نخست سال 95 از برجام های دیگر سخن گفت گرچه با مخالفت آیت
الله خامنه ای مواجه شد.
از سوی دیگر می
توان گفت که تاکنون یعنی در عرض سه سالی که از عمر دولت یازدهم می گذرد بیشتر
تمرکز ظریف بر پرونده هسته ای بود در حالی که پرونده سوریه نه در درون وزارت خارجه
بلکه بیرون آن به ویژه در سپاه پاسداران متمرکز بود.
کافی است به
یادآوریم که در عرض سه سال گذشته چند بار ظریف درباره سوریه سخن بر زبان آورده و
چند بار مقامات ارشد سپاه. این خود گواهی خواهد بود که سیاست گذاری در پرونده
سوریه نه در دست وزارت خارجه بلکه در دست سپاه بود. گرچه مدعا این نیست شورای عالی
امنیت ملی از پرونده سوریه کلاً مستثنا بوده بلکه مدعا این است که متولی پرونده
پرهزینه و خونبار سوریه سپاه پاسداران نقلاب اسلامی است.
بازخوانی روند مذاکرات هسته ای
گو اینکه بنا به
قانون، رییس جمهور رییس شورای عالی امنیت ملی نیز هست و دبیر شورای به حکم رییس
جمهور منصوب می شود ولی تردیدی نیست که شورای عالی امنیت ملی، ملغمه ای از نهادهای
مختلف نظام است. همین ترکیب متنوع، بعضا به ترکیبی متعارض تبدیل می شود که تصمیم
سازی در درون شورای عالی امنیت ملی را با مشکل مواجه می کند.
بی دلیل نبود که
در ماه های نخستین از استقرار دولت یازدهم، حسن روحانی که خود ریاست شورای عالی
امنیت ملی را برعهده دارد، پرونده هسته ای را که تا آن زمان در دست شورای عالی
امنیت ملی بود به وزارت خارجه منتقل کرد.
روحانی می دانست
ترکیب متعارض شورا اجازه نخواهد داد که مذاکره کنندگان هسته ای آزادانه بتوانند
کار را به پیش برند. او پرونده را از شورا بیرون و به وزات خارجه منتقل کرد تا
یکسره تحت نظارت خود و هدایت ظریف باشد.
مهم تر اینکه نباید از یاد برد که در طول
مذاکرات، تیم هسته ای مگر به قدر ضرورت و آن هم به صورت قطره ای اطلاعاتی را در
اختیار مجلس ( که در رأس امور است!) قرار می داد.
نتیجه آن شد که
متن برجام در نهایت فقط در عرض بیست دقیقه از تصویب مجلس گذشت.
تمرکز دادن پرونده سوریه در وزارت خارجه
نشریه المانیتور طی
خبری اعلام کرده که در سفر
اخیر ظریف به نروژ، او به مقامات غربی
اعلام کرده که از دست بازتری در پرونده هسته ای برخوردار شده است. در صورت صحت این
خبر، این سخن ظریف خود گواه آن است که از دست باز برای تصمیم گیری در پرونده سوریه
تاکنون برخوردار نبود.
اینکه او چقدر
گشاده دست در پرونده شده است روشن نیست ولی دست کم برکناری کردن امیرعبداللهیان
معاون عربی و آفریقایی وزارت خارجه که سال های دور از سپاه به وزارت خارجه منتقل
شده بود و مسیر ترقی را به ویژه در دوره احمدی نژاد سریع پیموده بود، گواهی است که
نخستین اقدامات برای پالایش کردن وزارت خارجه
از اعضای مرتبط با سپاه که بیشتر خط سپاه را می خواندند تا وزیر خارجه را
آغاز شده است.
کافی است به
انتقادهای تند و تیز رسانه های وابسته به سپاه نگاه شود که چه حملات سنگینی را
علیه ظریف برای برکناری امیرعبداللهیان به راه انداختند. برای مثال نشریه رجانیوز
در مقاله ای با عنوان
"پشت پرده عزل امیرعبداللهیان چیست؟" نوشت که عزل امیرعبداللهیان خواسته
شیوخ عرب از روحانی بود. رجانیوز نوشت: "گستاخانه‌ترین درخواست شیوخ از روحانی
برکناری معاون عربی و آفریقایی وزارت‌خارجه بود."
چنین انتقادات بی
پایه ای در دیگر نشریه های زنجیره ای مخالف دولت نیز عینا دیده شد. این در حالی
است که تصمیم عزل امیرعبداللهیان نه خواسته شیوخ عرب که خواست شخص ظریف بود که می
خواهد روند انتقال پرونده سوریه را به درون وزارت خارجه هموار کند.
به نظر می رسد با
عزل امیرعبداللهیان نخستین گام برای تصفیه وزارت خارجه از نیروهای وابسته به سپاه
انجام پذیرفته باشد. همانطور که در دروران احمدی نژاد، سپاه پاسداران به تمامی
نهادها دست اندازی کرده بود، وزارت خارجه نیز از این امر مستثنا نبود. کافی است که
بدانیم پرونده های حساسی مثل افغانستان، عراق، سوریه، لبنان و یمن کلا بیرون از
وزارت خارجه و در دست سپاه تمرکز دارد. بی دلیل نیست که سفیر کنونی و پیشین ایران
در عراق از فرماندهان ارشد سپاه هستند نه از دیپلمات های وزارت خارجه.
اندکی تامل لازم
است تا ببینیم آیا پس از عزل امیرعبداللهیان آیا پروسه انتقال پرونده سوریه از
سپاه به وزارت خارجه تحقق می یاد؟ اگر چنین شد، روزنه های امید گشوده خواهد شد که "برجام
سوریه" نیز کلید خورده است.
http://zeitoons.com/11963
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر