در شرایطی که دو
نماینده سازمان ملل در بحران سوریه (کوفی عنان و اخضر ابراهیمی) از مقام خود
استعفا داده و جنگ داخلی سوریه به جنگ نیابتی و حیثیتی تهران – ریاض تبدیل شده و در
وضعیتی که حکومت بشار اسد در انزوای بین المللی گسترده قرار دارد، لزوما نمی توان نتیجه
گرفت که انتخاب مجدد اسد منتهی به پایان جنگ داخلی می شود.
ای بسا بر خلاف تصور
تهران که به فکر بازسازی سوریه است، با انتخاب مجدد اسد این کشور وارد دوره ای از "جنگ
فرسایشی طویل المدت" شده باشد که هزینه هایش بر دوش ایران سنگینی خواهد کرد.
انتخاب دوباره اسد؛ آغاز جنگ فرسایشی؟
"هر راه حلی
در سوریه با بشار اسد آغاز و با بشار اسد پایان می یابد."
این سخن کوتاه
ولی صریح حسن نصرالله، رهبر حزب الله لبنان است که در پی انتخابات دوباره بشار اسد
به عنوان رییس جمهور سوریه بیان داشت. تردیدی نیست که این موضع عینا موضع ایران و
روسیه نیز است.
علاءالدین بروجردی،
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران گفته «در حالیکه رهبر اوکراین و نیز
بن‌علی در مدت کوتاهی فرار کردند شاهد هستیم که بشار اسد محکم و استوار ایستاده است
و مردم نیز قدرشناس رهبر خود هستند.»
ایران، لبنان و روسیه تنها سه کشوری بودند که با
اعزام ناظرانی به سوریه برای نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری این کشور در سوم
ژوئن، با نامزدی بشار اسد موافقت کردند و در نهایت صحت انتخابات را نیز تأیید
کردند.
علاءالدین بروجردی
که خود عضو ناظر از سوی ایران برای انتخابات سوریه بود گفته که "انتخابات سوریه
کاملا آزاد، دموکراتیک و سالم برگزار شد و همه ناظران این انتخابات را آزاد و در محیط
آرام توصیف کردند."
به رغم این اظهار
نظر بروجردی و به رغم آنکه تهران دو روز پیش از انتخابات سوریه میزبان سی کشور برای
"دومین نشست دوستان سوریه" بود ، تنها کشورهای انگشت شماری از جمله
ایران، روسیه، چین، ونزوئلا و کره شمالی انتخاب مجدد اسد را تبریک گفتند. تبریک
نگفتن بیشتر سران کشورهای عربی و مسلمان و همچنین تبریک نگفتن دبیرکل سازمان ملل
به بشار اسد همچنان نشان از انزوای بین الملل او دارد.
در این میان
تبریک گفتن بشار اسد به عبدالفتاح السیسی رییس جمهور منتخب مصر و تبریک نگفتن
السیسی به بشار اسد، تامل برانگیز است.
بودن یا نبودن بشار اسد
نکته قابل تامل
در موضع مشترک حسن نصرالله، تهران و مسکو این بود که در این موضع اساسا سوریه بدون
بشار اسد متصور نبود حتی اگر گزینه دیگر، فردی از اعضای خانواده او یا حزب او (
حزب بعث) باشد. در این موضع، اساساٌ بقای شخص بشار اسد بر قدرت مسئله است نه حزب
یا خانواده او.
این دقیقا نقطه
افتراقی بود که منتهی به استعفای اخضر ابراهیمی شد پس از آنکه بشار اسد برای بار
سوم و برای یک دوره هفت ساله دیگر نامزد ریاست جمهوری سوریه شد.
ابراهیمی معتقد
بود اگر بتوان بر گزینه ای غیر بشار اسد ولی مرضی الطرفین به توافق رسید، می توان
جنگ داخلی سه ساله سوریه را که اینک به جنگ نیابتی بین ایران و عربستان نیز تبدیل
شده، از راه دیپلماتیک پایان داد. با نامزد شدن دوباره بشار اسد (که خلاف مفاد ژنو
1 مبنی بر انتقال قدرت از اسد است)، تشخیص این دومین میانجیگر بین المللی این بود
که که بقای شخص بشار اسد یعنی بقای علتی که موجب افروخته شدن جنگ داخلی سوریه شده
و مادام که گزینه راه حل مسالمت آمیز و دیپلماتیک با نامزدی دوباره بشار اسد منتفی
است، ادامه جنگ داخلی قطعی است.
مسئولیت اخضر ابراهیمی
در حالی در تاریخ ۳۱ مه به اتمام رسید که انتخابات ریاست جمهوری سوریه با نامزدی بشار
اسد در تاریخ ۳ ژوئن (سه روز پس از استعفای او) برگزار گردید.
بدیهی است از
نقطه نظر دمشق حال که برتری های نظامی محسوسی برای ارتش سوریه حول محور بشار اسد
صورت گرفته، دلیلی برای بشار اسد جهت واگذاری قدرت وجود ندارد به ویژه اینکه در
یادآوریم این برتری های نظامی عمدتاٌ به پشتیبانی تهران و مسکو برای بشار اسد محقق
شده در حالی که طرف مقابل (ارتش آزاد سوریه و ائتلاف ملی سوریه) از حمایت ده ها
کشور ریز و درشت برخوردار هستند.
به بیان دیگر
مادام که بشار اسد و متحدانش باورمند هستند که اپوزسیون سوریه به رقم حمایت کلانی
که از آن برخوردارند، توان مقابله نظامی را ندارند دلیلی برای راه حل دیپلماتیک (کناره
گیری بشار اسد) وجود ندارد.
انتخابی بین بد و بدتر
حضور گروه های
تروریستی از قبیل جبهة النصره و داعش در صف مخالفان مسلح بشار اسد که با استقرار
در مناطق تحت کنترل خود، به اجرای سختگیرانه شریعت مبادرت ورزیدند این باور را در
سوری های شکل داد که رفتن دولت سکولار اسد می تواند به جایگزین شدن نیروهای افراطی
و واپسگرا مشابه حکومت واپسگرای طالبان در افعانستان منتهی شود.
گو اینکه انتخابات
سوریه به هیچ وجه انتخاباتی رقابتی نبود و گو اینکه هیچ نهاد مستقلی ادعای مشارکت
88 درصدی مردم سوریه را تأیید نکرده ولی قابل انکار نیست که بسیاری از رأی دهندگان
به بشار اسد از سر ناگزیری بین انتخاب بد و بدتر به بشار اسد رأی دادند.
بازگرداندن امنیت خواست کسانی بود که در روز انتخابات با رسانه های خارجی مصاحبه
می کردند.
افزوده شدن
پارامتر گروه های تروریستی یاد شده (جبهة النصره و داعش از ملیت ها و قومیت های مختلف)
به صفوف مخالفان اسد که هم زمان با ارتش سوریه (ارتش بشار اسد) و ارتش آزاد سوریه
(ارتش اپوزسیون) ستیز آغاز کردند، عامل مهمی بود تا معادلات داخلی سوریه به نفع
بشار اسد تغییر کند.
حضور این نیروهای
تروریستی چنان جانب تحفظ و احتیاط را در کشورهای حامی ارتش آزاد و ائتلاف ملی
سوریه دامن زد که احمد جربا، رییس ائتلاف ملی، در سفر خود به امریکا برای دریافت
سلاح، دست خالی از این سفر بازگشت.
امریکا بیم آن دارد
سلاح های اهدایی به اپوزسیون به دست گروه های تروریستی یاد شده بیافتد و علیه
منافع امریکا به کار گرفته شود همچنان که کشورهای غربی از حضور اتباع خود در خاک
سوریه برای مبارزه با بشار اسد، ابراز نگرانی کرده و معتقدند بازگشت این افراد به میهنشان
می تواند نگرانی های امنیتی را دامن زند. (مراجعه شود به مقاله: جهادگران اروپایی در سوریه؛ نگرانی‌ها و
تدابیر دولت‌ها)
کمیته مشترک بازسازی سوریه
علاء الدین
بروجردی در پی انتخاب مجدد بشار اسد در دیدار با وائل الحلقی نخست وزیر سوریه تا
آنجا پیش رفت که با گمان اینکه آرامش به سوریه بازخواهد گشت، پیشنهاد بازسازی
سوریه را داد. وی پیشنهاد داد تا بر اساس "نقشه راه باید هر چه زودتر کمیته مشترکی
از ایران و سوریه برای بازسازی سوریه تشکیل شود."
وائل الحلقی، نخست
وزیر سوریه نیز در این دیدار با استقبال از پیشنهاد مطرح شده گفت: "ما طرح ملی
بازسازی سوریه را تهیه کرده‌ایم و بر اساس اولویت‌ها آن را عملیاتی خواهیم کرد."
بدیهی است عملیاتی
شدن این طرح، اولا نیاز به خاتمه جنگ و ثانیا نیاز به تأمین مالی چنین پروژه بزرگی
دارد. تا اینجا تهران نشان داده که در حمایت از بشار اسد از هیچ کمکی دریغ نخواهد
کرد هر چند هزینه های کلانی را برای ایران به همراه داشته باشد.
پایان جنگ داخلی یا آغاز جنگ فرسایشی؟
در شرایطی که دو
نماینده سازمان ملل در بحران سوریه (کوفی عنان و اخضر ابراهیمی) از مقام خود
استعفا داده و جنگ داخلی سوریه به جنگ نیابتی و حیثیتی تهران – ریاض تبدیل شده و در
وضعیتی که حکومت بشار اسد در انزوای بین المللی گسترده قرار دارد، لزوما نمی توان نتیجه
گرفت که انتخاب مجدد اسد منتهی به پایان جنگ داخلی می شود.
ای بسا بر خلاف تصور
تهران که به فکر بازسازی سوریه است، با انتخاب مجدد اسد این کشور وارد دوره ای از "جنگ
فرسایشی طویل المدت" شده باشد که هزینه هایش بر دوش ایران سنگینی خواهد کرد.
http://www.radiozamaneh.com/151611
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر