حال اگر تصمیم بحرین مبنی بر واگذار کردن بخشی از قلمرو خود به ارتش امریکا نقض استقلال سیاسی بحرین است، آیا واگذار کردن پایگاه نوژه به روسیه ولو برای دسترسی محدود، نقض استقلال سیاسی ایران نیست؟
شش پرسش درباره حضور نظامی روسیه در
خاک ایران
علی اکبر ولایتی (مشاور ارشد آیت الله خامنه ای) اخیراً تصریح کرده که همکاری
با روسیه مبتنی بر "نگاهی راهبردی"
است. بر همین مبنا می توان اجازه دسترسی روسیه به پایگاه نوژه را که از آنجا
عملیات علیه مخالفان اسد را انجام می دهد، در راستای نگاه همکاری راهبردی تفسیر
کرد.
این خبر گرچه کوتاه بود ولی مثل بمب خبری در ایران و جهان پیچید. در طول چهار
دهه عمر جمهوری اسلامی تاکنون چنین تصمیمی از تهران شاهد نبودیم. این خبر، پرسش
های بسیاری را برانگیخته که در زیر به شش مورد اشاره می شود:
یکم؛ این به نوبه خود نکته
مهمی است که خبر عملیات نظامی روسیه از خاک ایران، توسط مسکو ( نه تهران) اعلام
شد. ظاهرا تصمیم مسکو برای علنی کردن این خبر ناشی از این ضرورت بود که بتواند
سلامت جنگنده های خود را که از مبدأ تهران به عراق و سوریه رفته و بر می گردند،
تأمین کند. از این رو مسکو خود را ناگزیر می دید تا مسیر پروازی جنگنده های خود را
از مبدأ ایران به مقصد سوریه به اطلاع دیگر کشورها از جمله امریکا برساند. مسکو می
دانست اگر در خبررسانی در این خصوص پیشقدم نشود دیگر کشورها مثلا امریکا خبر را
فاش می سازند.
اما، پرسش این است که چرا ایران خود این خبر را رسانه ای نکرد تا شوک حاصل از
آن کمتر باشد. اگر واگذاری پایگاه به مسکو اسرار نظامی ایران تلقی می شود، مسکو این
اسرار را برملا ساخته و اگر اسرار نظامی تلقی نمی شد چرا تهران خود خبر را رسانه
ای نکرد؟
دوم؛ آنچه تاکنون اطلاع
رسانی شده چیزی در حد اطلاع رسانی قطره ای بیشتر نیست. با این توصیف، این پرسش به
جاست که ابعاد این همکاری نظامی چگونه است؟ چند فروند هواپیمای روسی و برای چه مدت
از این پایگاه استفاده می کنند؟ آیا غیر از پایگاه نوژه، پایگاه دیگری در اختیار
روسیه قرار داده نشده است؟
این پرسش ها از آن رو موجه است که جمهوری اسلامی همین اندک اطلاع رسانی در
خصوص واگذار کردن یکی از پایگاه هایش به روسیه را مخفی نگه داشته بود. اگر چنین
اقدامی که طول عمر جمهوری اسلامی بی سابقه است، مخفی نگه داشته شده چرا نباید تصور
کرد که دسترسی بیشتر از این به روسیه در قلمرو سرزمینی ایران (هوا، دریا، خشکی)
داده نشده است؟
سوم؛ تا همین جا، ایرادهای
قانونی جدی برای دسترسی جنگنده های روسیه به قلمرو سرزمینی ایران مطرح شده است. از
جمله حشمت الله فلاحت پیشه نماینده مجلس این تصمیم را مغایر با مصرح اصل ۱۴۶ قانون
اساسی می
داند که گفته: "استقرار هرگونه پایگاه نظامی خارجی در کشور هر چند به عنوان
استفاده‌های صلح‌آمیز باشد ممنوع است".
در واکنشی مشابه، ۲۰ تن از نمایندگان مجلس طی نامه ای به علی لاریجانی درخواست
نشست غیرعلنی برای بررسی ابعاد این توافق با روسیه کرده اند. محمود صادقی نماینده
تهران و از امضا کنندگان این نامه تصریح دارد که مجلس از چند و چون این تصمیم آگاه
نیست و خواستار اطلاع از پیامدهای آن شده است . او گفته که: "باتوجه به شرایط
حساس امنیتی در سطح منطقه ... و همچنین نظر به لزوم اطلاع نمایندگان ملت از دلایل و
پیامدهای این تصمیم ... این درخواست را مطرح کردیم".
چهارم؛ از واکنش نمایندگان مجلس روشن می شود که این تصمیم بدون اطلاع مجلس گرفته شده
است. حال اگر تصمیم گیرندگان (هرکه باشد) مدعی باشند که این تصمیم مبتنی بر ضرورت
های راهبردی (Strategic Objectives) گرفته شده، پرسش جدی این است که
کدام ضروزت راهبردی در کار بوده تا طی تصمیمی محرمانه حتی بدون اطلاع مجلس پای
روسیه به قلمرو سرزمینی ایران گشوده شود؟ چرا کسی از این ضرورت های راهبردی سخن
نمی گوید؟
اظهارات افرادی همچون ولایتی مبنی بر نگاه راهبری به روسیه مواضعی کلی است. او باید تشریح کند که از
چه زمان و بر چه اصولی این نگاه راهبردی به روسیه به وجود آمده که اجازه دسترسی به
قلمرو سرزمینی ایران به مسکو داده شود. او همچنین باید ابعاد چنین تصمیمی را معین
کند که آیا مدت زمان محدودی برای استفاده روسیه از قلمرو سرزمینی ایران در نظر
گرفته شده است یا این استفاده نامحدود است؟
این پرسش آنگاه از اهمیت زاید الوصفی برخوردار است که بدانیم روسیه برای تضمین
منافع خود در دریای مدیترانه و برای اینکه مدیترانه به چنگ ناتو نیافتد، پایگاهی
دریایی در بندر طرطوس تأسیس کرده و آن را تا سال ۲۰۴۲ و با امکان تمدید در رهن خود
دارد تا مانع از آن شود دریای مدیترانه به کنترل ناتو درآید.
آیا کسی می تواند تضمین دهد که روسیه در ازای کمکی که به تهران می کند تا متحد
استراتژیک جمهوری اسلامی یعنی بشار اسد سقوط نکند، حاضر به خروج از پایگاه هوایی
نوژه باشد؟
پنجم؛ جمهوری اسلامی همواره یکی از افتخارات خود را حفظ استقلال ایران اعلام کرده
است. یکی از جدی ترین ایرادهای جمهوری اسلامی به نظام پادشاهی پهلوی این بود که
آنان دست نشانده دولت های بیگانه بودند. همچنین یکی از اعتراضات جدی تهران به دولت
بحرین این است که این کشور با واگذاری قلمرو خود به امریکا برای استقرار ناوگان
پنجم نیروی دریای امریکا، استقلال خود را از دست داده است.
دولتی که استقلال خود را از دست دهد، دولتی دست نشانده و نوکر تلقی می شود.
حال اگر تصمیم بحرین مبنی بر واگذار کردن بخشی از قلمرو خود به ارتش امریکا نقض
استقلال سیاسی بحرین است، آیا واگذار کردن پایگاه نوژه به روسیه ولو برای دسترسی
محدود، نقض استقلال سیاسی ایران نیست؟
ششم؛ به رغم تمام شواهد متقنی که دلالت بر حضور نظامی
ایران در جنگ داخلی سوریه به نفع دولت بشار اسد دارد، جمهوری اسلامی تاکنون حضور
خود در سوریه را فقط در حد حضور مستشاری (کمک
های مشورتی) اعلام کرده است. حال با واگذار کردن پایگاه هوایی نوژه به نیروی هوایی
روسیه برای بمباران مخالفان بشار اسد، آیا جمهوری اسلامی می تواند مدعی باشد که
حضورش در سوریه فقط در حد حضور مستشاری است؟
در حالی که عربستان در دفاع از آل خلیفه در بحرین و در دفاع از هادی منصور در
یمن رسماً وارد فاز عملیات نظامی به نفع متحدان خود شده، پرهیز جمهوری اسلامی از
اعلام ورود نظامی در جنگ سوریه به نفع بشار اسد برای چیست؟
اگر این تحفظ ناشی از خشم و اعتراض ایرانیان است که مخالف ورود در جنگ دیگری
هستند، عملا خبر کشته شدن نیروهای ایرانی در سوریه، کمک های میلیاردی به سوریه و
اینک واگذار کردن یک پایگاه نظامی به روسیه برای سرکوب مخالفان بشار اسد، همه
دلالت بر ورود تهران در یک جنگ فرامرزی دارد.
گوشه ای از نوک کوه یخ
همانطور که گفته شد، اطلاع رسانی در زمینه اجازه دسترسی جنگنده های روسی به یک
پایگاه نظامی ایران چیزی در حد اطلاع رسانی قطره ای و آن هم توسط روسیه انجام شده
است. در گمان نویسنده آنچه بیش از همه خبر یاد شده را از اهمیت زاید الوصف
برخوردار می کند این است که این خبر تنها گوشه ای از "نوک کوه یخ" را
نمایان ساخته که بخش های بیشتر آن همچنان از دید ما پنهان است.
از نگاه نویسنده، تصمیم روسیه برای انتقال ثقل نظامی خود در جنگ داخلی سوریه
نه صرفاً دفاع از دولت سوریه است بلکه ناشی از مخاطراتی است که بعد از بحران
اوکراین از بابت گسترش ناتو به مرزهای روسیه می بیند. در این راستا مسکو مصمم شده
برای ممانعت ناتو از نزدیک شدن به مرزهای روسیه جنگ را به فراتر از مرزهای روسیه
از جمله در سوریه منتقل کند. براین مبنا، می توان گمان داشت روسیه برای باقی ماندن
در پایگاه های فرا سرزمینی خود از جمله طرطوس در سوریه و نوژه در ایران برنامه
دراز مدت دارد.
http://www.radiofarda.com/a/f12-question-of-russian-military-presence-iran/27935343.html
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر