این یادداشت در صدد ارزیابی برجام نیست اما، فرض را بر این می گذارد که ناخرسندی
آیت الله خامنه ای از برجام درست باشد. به این معنی که برجام خسارت محض است.
امریکا بد ذات است و تعهداتش را عمل نکرده است. در چنین فرضی آیا او نمی اندیشد که
هرچه بیشتر در نکوهش برجام می گوید، افکار عمومی را با این پرسش مواجه می سازد که
مگر برجام دستپخت کسی غیر از او است که هدایت و نظارت مذاکرات را بر عهده داشت؟ آیا اظهارات آیت الله خامنه ای در بدعهدی ایالات متحده بیش از آنکه محکوم کردن
امریکا باشد محکوم کردن خودش نیست که وارد مذاکره با شیطان بدعهد شده است؟
ناخرسندی از برجام؛ خامنه ای خود
را محکوم می کند یا امریکا را؟
آیت الله خامنه ای بُرد ۲ بر ۱ ایران در بازی فوتبال در برابر امریکا در جام
جهانی فرانسه (۱۹۹۸) را "چشاندن طعم تلخ شکست بر حریف قوی پنجه و
مستکبر" توصیف کرده بود. از چنان پیامی بر می
آمد که وی سرخوش و خرسند از نتیجه یک بازی بود. اما، هم او جای تردید باقی نگذاشته
که در مهم ترین پرونده جمهوری اسلامی یعنی پرونده هسته ای از توافق به عمل آمده (برجام)
خرسند نیست.
او توافق هسته ای را "هزینه سنگین" و "خسارت محض" دانسته و
امریکا را "بدعهد" و پیمان شکن توصیف کرده است. در ارزیابی او، جمهوری اسلامی
تعهدات کلانی را انجام داده ولی طرف امریکایی از انجام تعهدات خود طفره می رود. به
گفته او «آمریکایی‌ها امروز… وعده می‌دهند، عمل نمی‌کنند، تخلف می‌کنند. امتیاز نقد
را می‌گیرند، امتیاز نسیه را نمی‌دهند».
اما، در سوی دیگر باراک اوباما توافق هسته ای با ایران را یکی از موفقیت های
چشمگیر سیاست خارجی خود می داند.
این یادداشت در صدد ارزیابی برجام نیست اما، فرض را بر این می گذارد که ناخرسندی
آیت الله خامنه ای از برجام درست باشد. به این معنی که برجام خسارت محض است.
امریکا بد ذات است و تعهداتش را عمل نکرده است. در چنین فرضی آیا او نمی اندیشد که
هرچه بیشتر در نکوهش برجام می گوید، افکار عمومی را با این پرسش مواجه می سازد که
مگر برجام دستپخت کسی غیر از او است که هدایت و نظارت مذاکرات را بر عهده داشت؟ آیا اظهارات آیت الله خامنه ای در بدعهدی ایالات متحده بیش از آنکه محکوم کردن
امریکا باشد محکوم کردن خودش نیست که وارد مذاکره با شیطان بدعهد شده است؟
مروری بر آغاز تا پایان برجام
برای پاسخ به
پرسش بالا ناگزیر باید مروری گذرا از روند شکل گیری مذاکرات هسته ای تا تصویب آن
را از خاطر گذراند و نقش آیت الله خامنه ای را در این روند مرور کرد.
مدعای این
یادداشت این است که آیت الله خامنه ای در سه مرحله یعنی پیش از مذاکرات و در روند
مذاکرات و در تصویب مذاکرات "نقش محوری" ایفا کرده است. برجام چه خوب
باشد و چه بد، برآیند هدایت و نظارت شخص آیت الله خامنه ای است. برجام هرچه باشد
دستپخت شخص ایت الله خامنه ای است. او رهبر بلامنازع در جمهوری اسلامی است. درعین
حال سال ها پیشتر وی باورمندان به مذاکره به امریکا را کسانی توصیف کرده بود که
"یا الفبای سیاست را نمی دانند و یا الفبای غیرت را".
با وجود این، وی
مجوز مذاکره با امریکا را صادر کرد و تا لحظه تصویب برجام در مجلس قدمی از مذاکرات
پس نکشید. مروری بر آغاز تا پایان برجام این مدعا را ثابت می کند. این مدعا بر
چهار واقعیت (فاکت) به شرح زیر استوار است:
اول؛ بنا به گفته
علی اکبر صالحی وزیر خارجه احمدی نژاد، این باراک اوباما بود که ابتکار مذاکره
هسته ای با ایران را در اواخر سال 91 و به واسطه دولت عمان طی مکاتباتی به آیت
الله خامنه ای پیشنهاد داد. این تلقی غلط است که مذاکرات را روحانی کلید زده است. صالحی
گفته که
هنگامی که پس از پيروزی حسن روحانی در انتخابات رياست جمهوری با وی ديدار کرده و او
را در جريان مذاکرات محرمانه بين ايران و امريکا در عمان قرار داده، ميزان پيشرفت مذاکرات
برای آقای روحانی « باور پذير نبود.»
در واکنش به
خواسته اوباما، این آیت الله خامنه ای بود که مجوز مذاکرات محرمانه با امریکا را
در اواخر دولت احمدی نژاد اما، بطور محرمانه صادر کرد. آیا در هنگام اتخاذ آن
تصمیم آیت الله خامنه ای، امریکا را بدعهد می دانست یا نه؟ اگر آری، اینک این همه
نکوهش در بدعهدی امریکا چرا؟ آیا چنین نکوهشی، محکوم کردن خودش نیست؟
دوم؛ پس از
انتخاب حسن روحانی، این آیت الله خامنه ای بود که از تغییر رویکرد خود برای مذاکره
با امریکا در پرونده هسته ای آشکارا پرده برداشت. وی این رویکرد جدید را «نرمش
قهرمانانه» نامید و آن را به انعطاف یک کشتی گیر تشبیه کرد تا «به موقع
پشت حریف را به خاک» بنشاند.
با اتخاذ چنین
تغییر رویکردی در جهت مذاکره با امریکا، آیا اگر نکوهشی از برآیند مذاکرات متوجه
کسی باشد بیش از همه متوجه شخص آیت الله خامنه ای نیست؟ آیا او اینک می تواند مدعی
باشد که نرمش او «قهرمانانه» از آب در آمده است؟
سوم؛ کلیه شواهد
دال بر این است که مذاکرات هسته ای زیر نظر آیت الله خامنه ای صورت گرفته است. وی
با انتقال پرونده هسته ای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه مخالفتی ابراز
نکرد همچنان که هرگز کلامی در عدم اعتماد به تیم مذاکره کننده به زبان نیاورد که
هیچ؛ همواره آنان را مورد تأیید خود قرار داد. وی آنان را "فرزندان انقلابی
خودمان" توصیف کرد.
بنا بر این
شواهدی در دست نیست که بتوان مدعی شد وی از سوی تیم مذاکره کننده فریب خورده است.
نه تنها چنین شواهدی دردست نیست بلکه عباس عراقچی، دومین مقام ارشد مذاکره کننده
هسته ای، علنا اعلام داشته برخی از خطوط قرمز با موافقت آیت الله خامنه ای جابه‌جا
شد. برای مثال عراقچی گفت: یکی از خط قرمزها
لغو همه تحریم‌ها علیه ایران بود، اما مقام‌های آمریکا اعلام کردند که دولت این کشور
نمی‌تواند تحریم‌های مصوب کنگره را لغو کند و اگر تیم مذاکره ایران اصرار می‌کرد «به
معنای عدم توافق بود». او تصریح کرد که دستور [آیت الله خامنه ای] این بود عیبی ندارد
تحریم‌های اتحادیه اروپا، دستورات اجرایی رئیس‌جمهور و قطعنامه شورای امنیت لغو شود
ولی تحریم‌های کنگره متوقف شود و رئیس‌جمهور آمریکا متعهد شود این توقف را ادامه دهد».
اگر تنازل از
خطوط قرمز نظام جز با اراده آیت الله خامنه ای نبود، اینک ناخرسندی او از برجام و
بدعهدی امریکا آیا متوجه کسی غیر از خود اوست؟
چهارم؛ به رغم
اعتراضات سهمگینی که در درون کشور و از سوی منتسبان به آیت الله خامنه ای نسبت به سند
برجام ابراز می شد تا آنجا که آن را با ترکمنچای مقایسه می کردند، وی نه تنها هرگز
مانع ادامه مذاکرات نشد که هیچ؛ روند تصویب برجام در مجلس را چنان تسریع بخشید که
چنین سند مهمی آن هم در جو مخالفان پر تعداد مجلس تنها در عرض 20 دقیقه از تصویب
مجلس گذشت.
ماجرای تصویب برجام
در مجلس شورای اسلامی تا آنجا وضعیتی مفتضحانه گرفت که علی اصغر زارعی نماینده تهران
با چشمان گریان فریاد می
زد: "اقلا ظاهر را حفظ می کردید. بی آبرویی کردید." چنین شتاب مضحکی در تصویب برجام آن هم در 20 دقیقه به
دلیل حضور اصغر حجازی از بیت رهبری در جلسه ای با علی لاریجانی (رییس مجلس) و علی شمخانی
(دبیر شورای عالی امنیت ملی) بود. لاریجانی در پاسخ نمایندگان معترض مجلس گفت:
"همه ما باید تابع قواره هایی [فرامین رهبری] باشیم". با همین سرعت شورای
نگهبان نیز تنها در فاصله یک روز برجام را از تصویب گذراند.
با این ملاحظات و
نیازی که آیت الله خامنه ای در تسریع
تصویب برجام می دید آیا اینک این همه مخالف خوانی علیه برجام و بدعهدی امریکا بیش
از آنکه محکوم کردن امریکا باشد محکوم کردن خودش نیست؟
نتیجه:
گفته شد که توافق
هسته ای ایران و ۱+۵ از آنجا آغاز شد که آیت الله خامنه ای رویکرد جدیدی را در پرونده
هسته ای اتخاذ کرد. وی به صراحت اعلام کرد که برای "دفع شر" دشمن با
"شیطان بزرگ" در آنچه وی "حق مسلم" نظام می دانست به مذاکره پردازد.
وی این رویکرد جدید را "نرمش قهرمانانه" نامگذاری کرد تا مفهوم "انعطاف
مقتدرانه" در برابر امریکا را به پیروان خود القا کند.
اینک باید یاد
پیام سرخوشانه آیت الله خامنه ای به مناسبت بازی فوتبال افتاد و آن را با نرمش
منفعلانه او در پرونده هسته ای مقایسه کرد تا دریابیم که اگر نکوهش و ملامتی در
برآیند مذاکرات هسته ای است، این نکوهش متوجه کسی نیست جز شخص آیت الله خامنه ای.
http://www.radiofarda.com/a/f35_nuk_deal_iran_khamenei_alizadeh/27901576.html
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر