جان سخن چیزی بیش از آن نیست که ولایتی در حالی نگاه جمهوری اسلامی به روسیه
را راهبردی می داند که وزیر دفاع ایران به درستی روسیه را "شریکی بی
معرفت" توصیف کرده است. پیشتر نیز مسکو این بی معرفتی خود را در ممانعت از
دادن سامانه اس- 300، تعلل در تکمیل نیروگاه بوشهر، وضع تحریم های فلج کننده بر
ایران و امثال آن نشان داده بود. روسیه چیزی برای پنهان کردن از افکار عمومی
ایرانیان نداشت و ندارد. آنان که افکار عمومی ایرانیان را نامحرم قلمداد می کنند،
مقامات جمهوری اسلامی هستند.
نگاه به شرق در عین بی معرفتی روس ها، معمای حضور روسیه در ایران
در عرض 9 روز از اعلام
استفاده بمب افکن های روسی از پایگاه هوایی نوژه برای حمله به مخالفان اسد، سخنگوی
وزارت خارجه ایران اعلام داشت که این پروازها پایان یافته است. این در حالی است که
تنها یک روز پس از این اطلاع رسانی سخنگوی وزارت خارجه، علی لاریجانی ریاست مجلس
شورای اسلامی اعلام کرد که پرواز ها همچنان پابرجاست.
این تناقض در مواضع
مسئولان و مقامات جمهوری اسلامی تنها یک مورد از دیگر مواضع متناقض آنان است که در
این یادداشت به آن خواهیم پرداخت. از نگاه این یادداشت، حضور جنگنده بمب افکن های
روسی در خاک ایران به «معمایی متناقض» تبدیل شده است که تإمل در آن ضروری است حتی
اگر ادامه این عملیات از خاک ایران متوقف شده باشد.
نظر به حساسیتی که خبر
حضور روسیه در خاک ایران چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی برانگیخت، این
یادداشت تلاش دارد که ابعاد تناقضی که در این خصوص وجود داشت، مورد بررسی قرار دهد.
اهمیت این یادداشت در این است که از فحوای برخی مواضع مقامات مسئول استنباط می شود
که در صورت ضرورت، امکان تکرار چنین تصمیمی مبنی بر استفاده مجدد روسیه از قلمرو
سرزمینی ایران حتی در ابعاد بیشتر(هوا، دریا، خشکی) وجود دارد.
همچنین این یادداشت در
صدد است روشن سازد که چنین تصمیم بی سابقه ای در عمر جمهوری اسلامی در حالی گرفته
شده که مقامات ارشد نظام عامداً نخواسته اند افکار عمومی از امتیازی که به روسیه داده
شده، آگاه شود. در نتیجه این مقامات حتی با نادیده انگاشتن مجلس، خبر را محرمانه نگه
داشته بودند تا زمانی که روسیه به دلایل خاص خود، موضوع بهره برداری از پایگاه
هوایی ایران را به جهانیان خبررسانی کرد.
برای واکاوی این معمای
متناقض ناگزیر توالی رویدادها را باید مرور کرد تا بتوان تصویر روشنی از تناقض
گویی مقامات جمهوری اسلامی در این موضوع به دست آورد.
نگاه به شرق در عین بی
معرفتی روس ها
یکم؛24 مرداد خبرگزاری روسی اسپوتنیک
برای اولین بار خبر استفاده بمب‌افکن‌های دوربرد توپولوف ۲۲ام۳ روسی و جنگنده‌های سوخو
۳۴ این کشور از پایگاه هوایی نوژه در شهر همدان را فاش کرد. این به نوبه خود نکته مهمی است که خبر عملیات نظامی روسیه از خاک ایران، توسط مسکو
(نه تهران) اعلام شد. بنا به قرائن موجود، نه تنها جمهوری اسلامی این خبر را به
اطلاع افکار عمومی نرساند بلکه از افشا شدن آن توسط روس ها ناخرسند بود. وزیر دفاع
ایران گفت این اقدام روس ها «بی معرفتی» بود. به بیان دیگر او "بامعرفت"
بودن روس ها را در این می دانست که این خبر محرمانه را افشا نمی ساختند.
دوم؛ در 26 مرداد و در
نخستین واکنش به این خبر، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی با دو روز تأخیر گفت:
"همکاری ما با روسیه راهبردی است و ما در این زمینه تبادل ظرفیت و امکانات داریم".
به رغم آنکه شمخانی همکاری با روسیه را "راهبردی" توصیف کرد ولی از
تأیید خبر حضور روسیه در خاک ایران طفره رفت.
سوم؛ 27 مرداد علی اکبر
ولایتی مشاور ارشد آیت الله خامنه ای بدون تأیید خبر حضور نظامی روسیه در ایران،
پرده از نگاه کلان سیاست خارجی جمهوری اسلامی نسبت به روسیه برداشت. وی آن را
"نگاه جدید به شرق" نام برد و یادآور شد که: "نگاه به شرق مستلزم...ارتباط
راهبردی و استراتژیک با کشورهایی مثل روسیه و چین است".
چهارم؛ در همان روز یعنی 27 مرداد، برای اولین بار
علاء الدین بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، حضور جنگنده های روسیه
در خاک ایران را تأیید کرد ولی حضور آنان را به سطح "سوخت گیری در
ایران" تقلیل داد. وی به این ترتیب خواست نگرانی کسانی را که معتقدند چنین
توافقی ناقض استقلال ایران است، بی مورد بداند.
پنجم؛ اطلاع رسانی علاء الدین بروجردی مبنی بر اینکه حضور روس ها در ایران فقط برای
سوخت گیری است در حالی بود که در28 مرداد تنها یک روز پس از اعلام نظر او، تعداد 20 نماینده مجلس طی نامه ای به
علی لاریجانی خواستار جلسه غیر علنی مجلس برای "اطلاع نمایندگان ملت از دلایل
و پیامدهای این تصمیم" شدند. از متن این نامه دانسته می شود که مجلس از مجاری
رسمی در جریان یک چنین تصمیم بی سابقه قرار نگرفته به ویژه اینکه حشمت‌الله فلاحت‌پیشه
دیگر نماینده مجلس این تصمیم را مغایر با مصرح اصل ۱۴۶ قانون اساسی اعلام کرد که
در متن آن آمده است: «استقرار هرگونه پایگاه نظامی خارجی در کشور هر چند به عنوان استفاده‌های
صلح‌آمیز باشد ممنوع است».
ششم؛ در واکنشی تند به درخواست برخی از نمایندگان برای بررسی این همکاری نظامی با
روسیه، در 31 مرداد حسین دهقان وزیر دفاع گفت آنچه رخ داده تصمیم نظام (بخوانید رهبر) بود و
"به مجلس مربوط نیست". از مفاد سخن گزنده وزیر دفاع فهمیده می شود که وی
مجلس را یکی از ارکان نظام ندانسته و ورود در آین خبر را از وظایف مجلس نمی داند.!
هفتم؛ در حالی که ایالات متحده نیز خبر
مزبور را نقض احتمالی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توصیف کرده بود، در 1 شهریور حسین
دهقان وزیر دفاع ایران در نوعی ارزیابی تأمل برانگیز علیه خبررسانی روس ها از
حضورشان در خاک ایران، این اقدام روس ها را "بی معرفتی و خودنمایی" آنان
توصیف کرد. تو گویی وزیر دفاع ایران خبر از رأی مثبت روسیه به تک تک قطعنامه های
شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر تحریم ایران ندارد که امروز از مسکو انتظار
"بامعرفت" بودن را دارد.
آنچه به وضوح از سخن وزیر دفاع مستنبط می شود این که وی وقتی روس ها را
"بامعرفت" می داند که توافق محرمانه مبنی بر استفاده روسیه از خاک ایران
را فاش نمی ساختند.
هشتم؛ سرانجام در کمتر ازده روز از خبری که روسیه مبادرت به افشای آن کرده بود، در 1
شهریور بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه در موضعگیری جدید که خود پرسش برانگیز است
گفت: "استفاده روسیه از پایگاه همدان عجالتاً پایان یافته‌است". او روشن
ساخت که چرا این سری عملیات روسیه از خاک ایران آغاز شد؟ چرا پایان یافت؟ و اینکه
عجالتا (فعلا) پایان یافته به چه معنی است؟
نهم؛ در 2 شهریور و تنها
در فاصله یک روز از اظهارات سخنگوی وزارت خارجه، علی لاریجانی رییس مجلس شورا توقف
پروازهای روسیه را منکر شد. او گفت ایران به روسیه پایگاه نداده ولی پروازهای
همچنان پابرجاست.
معمای حضور روسیه در ایران
از کنار هم قرار دادن خبری که فاش شدنش ناخرسندی وزیر دفاع را همراه داشت و
موضعی که علی اکبر ولایتی اعلام داشت مبنی بر نگاه جدید جمهوری اسلامی به شرق
(بخوانید روسیه) مستفاد می شود که همکاری های نظامی تهران- مسکو وارد فاز جدیدی شده
که پنهان نگه داشتن آن حتی از مجلس نیز ضروری بود. این خبر به قدری دردسرساز بود
که در حال حاضر این پروازها بنا به گفته سخنگوی وزارت خارجه عجالتا (بخوانید بنا به
مصلحت) متوقف شده وگرنه سخنگو تصریح نکرد که هرگز اجازه دسترسی روسیه به قلمرو
سرزمینی ایران را نخواهند داد.
خبر دسترسی روسیه به قلمرو سرزمینی ایران به قدری مهم است که حسین ملائک سفیر
پیشین جمهوری اسلامی در پکن آن را " محوری ترین تغییر در سیاست خارجی بعد از انقلاب ایران" توصیف کرده است. او می نویسد:"تحلیلگران داخلی، ائتلاف ایران و روسیه در موضوع
سوریه را شکننده و مرتبط به نیازهای روسیه برای تعادل استراتژیک خود با آمریکا می دانند".
در درستی این تحلیل همین بس که در یاد داشته باشیم مسکو به تک تک قطعنامه های
تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران رأی مثبت داده بود. چنین کشوری از پیش
روشن ساخته که هرگز نگاه یک متحد استراتژیک به تهران ندارد. آنچه روسیه به دنبال
آن است اینکه در موازنه قدرت بین المللی خود با ناتو، از گسترش ناتو به مرزهای
روسیه ممانعت به عمل آورد.
اگر چنین تحلیلی را از زبان یکی از سفیران جمهوری اسلامی بپذیریم که از قضا
مبتنی بر دلایل درستی است، آنگاه به عمق سیاست گذاری نادرست جمهوری اسلامی مبنی بر نگاه جدید و راهبردی به روسیه (گفته
ولایتی) پی خواهیم برد.
جان سخن چیزی بیش از آن نیست که ولایتی در حالی نگاه جمهوری اسلامی به روسیه
را راهبردی می داند که وزیر دفاع ایران به درستی روسیه را "شریکی بی
معرفت" توصیف کرده است. پیشتر نیز مسکو این بی معرفتی خود را در ممانعت از
دادن سامانه اس- 300، تعلل در تکمیل نیروگاه بوشهر، وضع تحریم های فلج کننده بر
ایران و امثال آن نشان داده بود. روسیه چیزی برای پنهان کردن از افکار عمومی
ایرانیان نداشت و ندارد. آنان که افکار عمومی ایرانیان را نامحرم قلمداد می کنند،
مقامات جمهوری اسلامی هستند.
حتی اگر عملیات روسیه از قلمرو سرزمینی ایران در حال حاضر متوقف شده باشد،
"معمای" چند و چون اتخاذ چنین تصمیم بی سابقه ای که شائبه نقض قانون
اساسی را با خود همراه دارد، همچنان به قوت خود باقی است به ویژه اینکه از نگاه
نویسنده "روس ها نیآمده اند که بروند".
http://www.radiofarda.com/a/f35_alizadeh_russia_iran_airbase/27940718.html
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر