این اقدام نشانه
رفتن دو هدف با یک سنگ است. از یک سو، امریکا را از فشار اردوغان رها خواهد کرد و
از سوی دیگر دهان کجی به اردوغانی است که هرگز نتواند به شکار بزرگ خود دست یابد.
بازی مصر و ترکیه با کارت «گولن»
به گواه ناظران
برنده کودتای نافرجام ترکیه رجب طیب اروغان است که به این بهانه اینک تصفیه گسترده
ای را در همه ارکان کشور آغاز کرده است. اما شکار بزرگ اردوغان، هیچ یک از کسانی
نیست که تاکنون تصفیه شده یا در دام افتاده اند. شکار بزرگی که او به دنبالش است
کسی است که رگ خواب جامعه امروز ترکیه را عینا مثل اردوغان خوب می داند؛ کسی که می
داند در جامعه تحقیر شده ترکیه و باز مانده از اتحادیه اروپا، وعده اسلامگرایی حتی
ملی گرایان ترک را به یاد مجد و عظمت خلافت عثمانی می اندازد که تا قلب اروپا را
به تسخیر خود در آورده بود. اردوغان با این نردبان بالا رفت و عبدالله گولن نیز
اگر مجال عرض اندام یابد نیز با همین نردبان می تواند بالا رود و اردوغان را پس
زند.
چه گولن سر منشأ
کودتا بود یا نبود، کودتا بهانه ای شد تا اردوغان خواستار استرداد او از امریکا
شود. اردوغان می داند امریکا به او در بسیاری جهات نیاز دارد. پیشتر امریکا پشت
محمدرضا شاه را نیز خالی کرده بود چرا این بار پشت گولن را خالی نکند؟
تا اینجای کار
دولت اوباما وعده داده ادله ترکیه مبنی بر دخالت داشتن گولن در کودتا را استماع
کند. این موضع دولت اوباما بدان معناست که امریکا فی نفسه مخالف مسترد کردن گولن
به ترکیه نیست به شرط اینکه ادله مثبته در این خصوص به قدر کافی وجود داشته باشد.
اینکه آیا ترکیه می تواند ادله مثبته ارائه دهد و آیا این ادله دولت امریکا را
قانع خواهد کرد موضوع این یادداشت نیست. آنچه مهم است اینکه راه تنفسی برای گولن
در حال گشوده شدن است که حتی در فرض تسلیم شدن امریکا به تحویل دادن گولن به
ترکیه، گولن را از چنگال اردوغان خواهد رهانید.
اعطای پناهندگی سیاسی مصر به گولن
رابطه تیره مصر و
ترکیه بر کسی پوشیده نیست. در پی ساقط شدن دولت محمد مرسی به دست ارتش، موضع ثابت
اردوغان این بود که اقدام ارتش را کودتا و مرسی را رییس جمهور قانونی بداند.
با کودتای اخیر
ارتش ترکیه اینک اردوغان خود در جای می بیند که بتواند به خوبی حال و هوای محمد
مرسی را لمس کند. پیوندهای اخوانی مرسی و اردوغان نیز مزید بر علت است که همواره
موضعی سرسختانه علیه قاهره اتخاذ کند. اگر کودتا در ترکیه شکست نخورده بود چه بسا
اردوغان نیز امروز در جایی قرار دادشت که مرسی قرار دارد. پرونده که دولت مستقر
علیه مرسی به جریان انداخته چنان خطیر است که احتمال می رود برای مرسی حکم اعدام
صادر گردد. اردوغان به خوبی چنین سناریویی را برای خود نیز متصور می دید.
از سوی دیگر
طبیعی به نظر می رسد که ارتش مصر از شکست ارتشیان ترک در انجام یک کودتای موفق
خشنود نباشد. اما، برای ابراز این ناخشنودی و چشاندن طعم تلخی به اردوغان که به
جانبداری از مخالفان ژنرال سیسی کمر همت بسته، اخیرا برخی اعضای پارلمان مصر که از
حامیان رییس جمهور سیسی هستند طرحی را به دولت پیشنهاد داده اند تا دولت مصر به
عبدالله گولن پناهندگی سیاسی اعطا نماید.
عماد محروس یکی
از اعضای پارلمان مصر که خود مبتکر ارائه این طرح به دولت است گفته که این رفتار
به منزله اقدام مقابله به مثل کشورش علیه اردوغان خواهد بود که به اعضای اخوان در
ترکیه پناه داده و به کانونی برای تحرکات علیه امنیت مصر تبدیل شده است.
محروس همچنین
گفته که این طرح مورد توجه اعضای هیأت دولت قرار گرفته و قرار است به زودی در نشست
مشترکی میان دولت و پارلمان تصمیم مقتضی در این خصوص اتخاذ گردد. وی پیش بینی کرد
که مانعی جدی در اتخاذ چنین اقدامی وجود نداشته باشد.
یک تیر و دو نشان
مصر سابقه امان
دادن به رهبران جهان را در کارنامه خود دارد. بهترین و برجسته ترین مثال که از یاد
ایرانیان نمی رود پناه دادن انوار سادات به محمدرضا شاه پهلوی است که واپیسین
روزهای زندگانی خود را در قاهره گذراند و اینک در مسجدی در قاهره به خاک سپرده شده
است.
بنا بر این
استبعادی ندارد که دگر بار مصر به رهبری همچون گولن پناه داده تا از گزند اردوغان
در امان باشد. اگر فرض بر این است که احتمالا امریکا بنا به قوانین داخلی اش ملزم
خواهد شد که گولن را به ترکیه مسترد کند، این فرض بالکل در خصوص دولت مصر منتفی
است که به سختی برآشفته از انتقادات تند و تیز اردوغان و عصبانی از حمایت او از
اپوزسیون مصر است.
این اقدام نشانه
رفتن دو هدف با یک سنگ است. از یک سو، امریکا را از فشار اردوغان رها خواهد کرد و
از سوی دیگر دهان کجی به اردوغانی است که هرگز نتواند به شکار بزرگ خود دست یابد.
بدیهی است در
صورت اعطای پناهندگی سیاسی مصر به گولن وی خواهد توانست فعالیت های خود را علیه
اردوغان ادامه دهد. به بیان دیگر اگر مدعای اردوغان درست باشد که عبدالله گولن پشت
سر کودتای ترکیه بود با عزیمت گولن به مصر و دست نیافتن اردوغان به او، خواب هر شب
اردوغان آشفته خواهد بود که می بیند گولن در کمال آرامش دارد تدارک کودتایی دیگر
را می چیند به ویژه اینکه اردوغان می بیند کودتاچیان موفق مصر، کودتاچی ترک را در
آغوش خود جا داده اند.
http://zeitoons.com/14220
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر