آیت الله خامنه ای در طول سه دهه زعامتش فقط دو بار اعتراف به اشتباه بودن
تصمیماتش کرده که از قضا همان دو مورد (کنترل جمعیت و مذاکره مستقیم با امریکا)
تصمیم های درست او بودند.
با
اشتباه خواندن این دو تصمیم و تجدید نظری که او در سیاستگذاری های خود اعمال خواهد
کرد، بعید نیست که از یک سو ایران دچار انفجار جمعیت شود و از سوی دیگر روابط
ایران و امریکا همچنان به عنوان کانون بحران داغ و ملتهب و پرهزینه برای کشور باقی
بماند.
"اعتراف به دو اشتباه"
از سوی خامنه ای؛ هر دو برای تصمیم های درست
آیا آیت الله خامنه ای درک درستی از تحولات پیرامون خود دارد؟ نظر به قدرت مطلقه
او در نظام جمهوری اسلامی، تردیدی نیست که این پرسش، پرسشی مهم و در خور تأمل است
چرا که او فردی است که همزمان دو زعامت دینی و دنیایی را در دست دارد. او هم مقام
مرجعیت را و هم رهبری سیاسی ایران را در اختیار دارد. حال اگر او با چنین اختیارات
نامحدود درک درستی از پیرامون خود نداشته باشد، قابل پیش بینی است که می تواند
کشور را به کدام بیراهه ببرد؛ بیراهه ای که شاید دیگر راه بازگشت در آن نباشد.
از سوی دیگر می دانیم که حجم انتقادات به خامنه ای اندک نیست. برای مثال مهدی
کروبی طی نامه ای از حصر، خامنه ای را "حاکم مستنبد" توصیف کرده است. دکتر
حسین میردامادی، دایی خامنه ای، به او گوشزد کرده که "تا شیرازه مملکت از هم نپاشیده به نصیحت
ها گوش کنید." دکتر احمد صدر حاج سید جوادی، عضو شورای انقلاب و وکیل خامنه
ای در دوران شاه، وضعیت خطیر کشور را به خامنه ای گوشزد کرده بود و خواهان آشتی
ملی شده بود. از این دست نصایح که هیچ یک توسط خامنه ای مسموع واقع نشده، بسیار
است.
اما، فارغ از توصیه های دیگران، آیا از سخنان و مواضع شخص خامنه ای شواهدی در
دست داریم که وی درک درستی از تحولات پیرامون خود ندارد؟
قاعدتاً یکی از راه های تشخیص اینکه یک فرد اشتباهی مرتکب شده آنجاست که او خود
اعتراف به اشتباهش کند. اعتراف به اشتباه در عین حال گواهی است که او در صدد
"اصلاح" فعل یا قول نادرست خود برخواهد آمد.
با این مقدمه، آیا در طول سه دهه زعامت آیت الله خامنه ای، او هرگز هیچ یک از
تصمیم های خود را "اشتباه" خوانده است؟
دو اعتراف به اشتباه از سوی خامنه ای؛ هر دو برای
تصمیم های درست
می دانیم که در طول سه دهه زعامت خود، آیت الله خامنه ای هرگز با هیچ رسانه
داخلی و خارجی مصاحبه ای در حوزه اختیارات خود نداشته تا در اثنای مصاحبه اندکی
پاسخگوی افعال و اقوال خود باشد.
اما در زبان رهبر، او در طول این سال های دراز تنها دوبار "اعتراف به
اشتباه" خود کرده و دیگر هیچ. این دو مورد عبارتند از:
یکم: اشتباه دانستن کنترل جمعیت
مورد نخست آنجا بود که خامنه ای در مهر 91 تصمیم پیشین خود را در دهه 70 برای
کنترل جمعیت اشتباه دانست و گفت: "یکی از خطاهایی که خود ما کردیم این بوده
که تحدید نسل [کنترل جمعیت] از اواسط دهه ۷۰ به این طرف باید متوقف می‌شد. مسئولان
کشور در این باره اشتباه کردند و خود بنده هم سهیم هستم. این را خدای متعال و تاریخ
بر ما ببخشد."
عجیب تر اینکه او در مناسبتی دیگر گفته بود که جمعیت کشور تا 150 میلیون باید
افزایش یابد و به همین منظور در آبان 92 گفت: "ما دست کم را گرفتیم که گفتیم
صد و پنجاه میلیون، بیشتر هم می‌شود."
این عذرخواهی در حالی است که در سال های پس از انقلاب "انفجار
جمعیت" رخ داده بود و هاشمی رفسنجانی به درستی دریافته بود که در شرایط آن
روز کشور نرخ 4 درصدی رشد جمعیت به دلیل
ناتوانی دولت در تأمین رفاه و خدمات عمومی بسیار خطرناک است. چنین شد که نرخ رشد
جمعیت طی یک برنامه موفق در دولت رفسنجانی که مورد تقدیر سازمان ملل قرار گرفت، به
1.62 کاهش یافت.
اینک تنها دو دهه از آن سیاست، رهبر جمهوری اسلامی شخصاً در موضوع ورود کرده و
آن را اشتباه خوانده و از آن بابت پوزش
خواسته است. این در حالی است که سال 91 یعنی سالی که او سیاست جدید افزایش جمعیت
را ابلاغ کرد، سال اوج بحران های اقتصادی کشور به دلیل تحریم ها بود. در آن سال
هنوز مذاکرات هسته ای آغاز نشده و اندک امید به گشایش های اقتصادی در اثر رفع
تحریم ها به وجود نیامده بود.
حال پرسش این است که در شرایط کنونی کشور اعتراف رهبر به اشتباه بودن کنترل
جمعیت، آیا خود یک اشتباه نیست؟ کشوری که اینک دچار محدودیت مفرط آب با جمعیت
کنونی است، با جمعیت 150 میلیونی دچار قحطی نمی شود؟ صرف نظر از تأمین رفاه و
خدمات عمومی آیا دولت قادر خواهد بود نیازهای اولیه جمعیت فزاینده را فراهم آورد؟ آیا توصیه خامنه ی به ازدیاد جمعیت
جز توصیه به ازدیاد جمعیتی بی سواد و بی بهره از رفاه است؟ آیا او متوجه است که
اشتباه خواندن کنترل جمعیت خود یک اشتباه بزرگ تر است؟
دوم: اشتباه مذاکره با امریکا
مورد دومی که آیت الله خامنه ای اعتراف به اشتباه کرد مربوط به مذاکراتی است
که منتهی به برجام شد. او در 22 مرداد 97 با اشاره به چراغ سبزی که خودش برای
گفتگو با امریکا در پرونده هسته ای داده بود گفت: "در موضوع مذاکرات بنده اشتباه
کردم و به اصرار آقایان اجازه تجربه را دادم که البته از خطوط قرمز معین‌شده هم
عبور کردند." [گفتنی است که این بخش از سخن او بعدا از سایت او حذف شد]
این اعتراف به اشتباه بزرگ ترین گواه
است که خامنه ای خود اعتراف دارد آنچه وی "نرمش قهرمانانه"
دانسته بود، به هیچ رو، "قهرمانانه" از آب در نیامد چرا که اگر او چنین
استنباطی داشت که نرمش (امتیازدهی و انعطاف) او در برابر امریکا قهرمانانه بود،
دیگر نیاز به اشتباه خواندن آن نبود.
صرف نظر از این اعتراف تاریخی که نرمش و انعطاف خامنه ای در برابر امریکا
منفعلانه از آب در آمده ولی این پرسش به قوت خود باقی است که در شرایط تحریم های
فلج کننده سال 92، آیا مذاکره با امریکا در پرونده هسته ای از اساس نادرست بود؟
چرا خامنه ای تصمیم آن سال خود را تصمیمی نادرست می داند؟
آیا گشایش هایی که در اثر برجام حاصل آمد اشتباه بودند؟ آیا او در یاد دارد که
در سال 92 سوئیفت ایران مسدود شده بود؟ آیا در یاد دارد که رابطه نظام بانکی ایران
ایران با جهان قطع شده بود؟ آیا به یاد
دارد که بیمه دریایی ایران متوقف شده بود؟ آیا به خاطر می آورد که هواپیماهای
ایران امکان سوختگیری در بسیاری از کشورهای اروپایی را نداشتند؟ و...
درست است که با آمدن ترامپ، او تلاش دارد برجام را بر باد دهد. اما، اگر تصمیم
خامنه ای برای مذاکراتی که منتهی به توافق هسته ای شد، اشتباه بود چرا او اینک به
"برجام اروپایی" تن داده است؟ آیا غیر از این است که برجام اروپایی محصول
مذاکراتی است که امریکا نیز در آن حضور داشت؟ اگر تصمیم آن روز او نادرست بود،
امروز او باید از برجام اروپایی خارج شود نه آنکه به آن ملتزم بماند. آیا غیر از
این است که اینک دولت امریکا هم از نظر حقوقی و هم از نظر اخلاقی مورد تقبیح و
نکوهش و سرزنش متحدان اروپایی اش برای خروج یکجانبه از برجام قرار گرفته است؟
درست است که برجام درد چندانی از اقتصاد بیمار ایران درمان نکرده، ولی آیا
اشتباه در مذاکره با امریکا بود یا اینکه آشتباه آنجا بود که خامنه ای به توصیه
روحانی مبنی بر برجام 2 و 3 (کنایه به حل و فصل همه اختلافات باامریکا) گوش نداد؟
نتیجه:
دیدیم که آیت الله خامنه ای در طول سه دهه زعامتش فقط دو بار اعتراف به اشتباه
بودن تصمیماتش کرده که از قضا همان دو مورد (کنترل جمعیت و مذاکره مستقیم با
امریکا) تصمیم های درست او بودند.
با اشتباه خواندن این دو تصمیم و تجدید نظری که او در سیاستگذاری های خود
اعمال خواهد کرد، بعید نیست که از یک سو ایران دچار انفجار جمعیت شود و از سوی
دیگر روابط ایران و امریکا همچنان به عنوان کانون بحران داغ و ملتهب و پرهزینه
برای کشور باقی بماند.
منبع: ایران
اینترنشنال
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر