می توان گفت در گام نخست، حداقل کار پمپئو در دفاع از خروج از برجام نسبت به
گذشته دشوارتر شده است؛ اتفاقی که ممکن است در صحنه عمل نیز رخ دهد و با عزل تیلرسون
و نصب پمپئو، نه تنها راه برای خروج یک جانبه امریکا از برجام هموار نشود بلکه
دشوارتر نیز شود.
وزیر خارجه جدید آمریکا
درباره برجام چه می کند؟
تنها 14 ماه پس از انتصاب «رکس تیلرسون» در مقام وزیر خارجه امریکا، «دونالد
ترامپ» او را برکنار کرد تا تعداد کسانی که در این مدت کوتاه معزول کرده است، نزدیک
به یک دوجین برسد. رییس جمهوری امریکا بلافاصله «مایک پمپئو» را جای وزیر خارجه
خود نشاند.
از چندین ماه پیش تر البته شایعاتی در مورد برکناری تیلرسون بر سر زبان ها
افتاده بود. پرونده های متعددی را می شود مثال آورد که این دو با هم اختلاف نظر
اساسی داشتند اما بی تردید از میان موضوعات مورد اختلاف این دو، یکی از اصلی ترین
پرونده ها، اختلاف رییس جمهوری و وزیر خارجه امریکا بر سر پرونده توافق هسته ای ایران
بود. ترامپ پس از برکناری تیلرسون، این موضوع را تصریح کرد که با وزیر خارجه اش در
مورد «برجام» اختلاف نظر داشته است.اما برکناری تیلرسون و انتصاب پمپئو چه تأثیری بر سرنوشت برجام خواهد داشت؟
تا دو ماه دیگر (12 می / 22 اردیبهشت)، ترامپ باید درباره ماندن یا خارج شدن
از برجام تصمیم گیری کند. او چهار شرط سخت را برای ماندن امریکا در برجام تعیین
کرده است که عملا تحقق ناپذیر هستند. اگرچه تیلرسون همسو با ترامپ، از توافق
باراک اوباما در برجام اظهار ناخرسندی کرده بود اما خروج یک جانبه از برجام را نقض
تعهدات امریکا ارزیابی می کرد. او در این ارزیابی خود همان نظرکنگره را داشت که
حاضر نشد خروج امریکا را از برجام مصوب کند و تصمیم را به رییس جمهوری واگذار کرد
تا این عهدشکنی به پای کنگره نوشته نشود.
تیلرسون معتقد بود ترامپ تحت تأثیر دامادش که روابط ویژه ای با اسراییل دارد،
بیش از اندازه بر پرونده برجام حساسیت به خرج می دهد. به نظر او، «جَرِد کوشنر» عینا
نظر «بنیامین نتانیاهو» را به ترامپ توصیه می کرد که در صورت خروج امریکا از
برجام، هیچ اتفاق مهمی نمی افتد. در حالی که در ارزیابی تیلرسون و کنگره، کم ترین
آسیب این اقدام یک جانبه، خدشه وارد کردن بر اعتبار بین المللی امریکا است.
در ارزیابی تیلرسون، ترامپ در خلع سلاح هسته ای دولت های ایران و کره شمالی،
دو رفتار متناقض از خود نشان می دهد. ترامپ در حالی که می خواهد تعهد امریکا به یکی
(برجام) را نقض کند، می خواهد تعهداتی به کشور دیگر (کره شمالی) بدهد. این در حالی
است که در نگاه تیلرسون، دیدار ترامپ با رهبر کره شمالی مستلزم مذاکرات کارشناسانه
طولانی است که در ظرف سه ماه ناممکن است؛ آن هم در شرایطی که ترامپ در صدد است تا
دو ماه دیگر خروج ایالات متحده از برجام را اعلام کند.
از رفتارهای ترامپ می شد دریافت که دوست ندارد توسط اطرافیانش، از جمله وزیر
خارجه اش به چالش کشیده شود. او می پندارد با عزل تیلرسون و انتصاب مایک پمپئو به
عنوان وزیر خارجه جدید، راه را برای تصمیم بزرگ خود جهت خروج از برجام هموار کرده
است.ترامپ گفته است:«من و او مثل هم فکر می‌کنیم.»
مایک پمپئو در مقام رییس سازمان جاسوسی امریکا(سیا)، عینا معتقد به اصلاح
حداکثری برجام یا خروج از آن است. او زمانی که عضو کنگره بود، یکی از منتقدان جدی
برجام به شمار می رفت. پس از انتصابش در مقام ریاست سیا هم گفته بود برخی اقدامات
جمهوری اسلامی به منزله اعلام جنگ علیه امریکا است. همین مواضع تند پمپئو علیه ایران
بود که موجب شد سناتور «لیندسی گراهام» در رابطه با تعیین او به عنوان وزیر خارجه
جدید امریکا بگوید که هیچ کس به اندازه مایک پمپئو متوجه تهدیدهای کره شمالی و ایران
نیست.
با انتصاب چنین شخصی در مقام وزیر خارجه امریکا، اینک پرسش از سرنوشت برجام با
دو پاسخ رو به رو است؛ پاسخ نخست این است که اینک انتصاب پمپئو، راه را برای تصمیم
ترامپ جهت خروج از برجام هموار کرده است؛ به ویژه وقتی می بینیم همه مخالفان
برجام، یعنی عربستان، امارات، اسراییل، کوشنر، پمپئو و در رأس آن ها، دونالد ترامپ
اینک با هم یک جا جمع شده اند، بدون این که صدای مخالفی همچون تیلرسون شنیده شود.
با وجود چنین احتمالی، ممکن است پمپئو در مقام وزیر خارجه، هنگامی که با
متحدان امریکا رو به رو می شود، واقعیت هایی را لمس کند که تیلرسون لمس می کرد. از
سوی دیگر، نامه نگاری او در مقام رییس سیا با سردار «قاسم سلیمانی» که اخبارش در
ماه دسامبر به رسانه ها درز کرد، خود گواه این است که او «مذاکره دیپلماتیک» با
دشمن خود را مسدود نکرده است.
نکته دیگر این که هنگامی که فردی در جایگاه ژنرال «جوزف وُتل»، فرمانده نیروهای
امریکایی در خاورمیانه و آفریقا در گزارش خود به کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا گفته
است برجام یکی از تهدیدهای مهم علیه امریکا را برطرف کرده و اگراین توافق وجود
نداشته باشد، امریکا باید راه دیگری [حمله نظامی] برای برخورد با برنامه هسته‌ای ایران
پيدا کند، پمپئو احتمالا با مقاومت هایی مشابه در داخل ساختار سیاسی امریکا هم
مواجه است. ممکن است چنین واقعیت هایی را پمپئو از زبان تک تک دیگر متحدان اروپایی
امریکا نیز بشنود.
در جلسه استماع سال گذشته سنا که برای تعیین صلاحیت انتصاب او به عنوان رییس سیا
برگزار شد، پمپئو با وجود همه مخالفت هایش با برجام، از مخالفت صریح با آن طفره
رفت. او در آن جلسه فقط به این بسنده کرد که به عنوان رییس سیا، وظیفه اش این است
اطلاعات دقیق در مورد اجرای برجام به کنگره و دولت ارایه دهد. با این حال، در
جلسه استماع، به عنوان نامزد وزارت خارجه، بی تردید با پرسش های سخت تری، به ویژه
از ناحیه دمکرات ها مواجه خواهد شد که در صورت خروج امریکا از برجام، پاسخ او به
نقض تعهد امریکا به توافقی که به تصویب کنکره نیز رسیده است، چیست؟ همچنان که او
با این پرسش رو به رو خواهد بود که با نقض تعهد امریکا در برجام، در مقام وزیر
خارجه چه گونه می خواهد به کره شمالی بقبولاند که با دست شستن از برنامه هسته ای
خود، امریکا کشوری متعهد به پیمان هایش باقی خواهد ماند؟
از این منظر، می توان گفت در گام نخست، حداقل کار او در دفاع از خروج از برجام
نسبت به گذشته دشوارتر شده است؛ اتفاقی که ممکن است در صحنه عمل نیز رخ دهد و با
عزل تیلرسون و نصب پمپئو، نه تنها راه برای خروج یک جانبه امریکا از برجام هموار
نشود بلکه دشوارتر نیز شود.
https://iranwire.com/fa/features/25340
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر