بسی در خور توجه است
که دیدار هیأت پارلمانی اتحادیه اروپا با نسرین ستوده و جعفر پناهی در روز اول
ورود هیأت انجام شد. این در حالی بود که دیدار هیأت با علی لاریجانی، رییس مجلس، و
ظریف، وزیر خارجه، در روز پنجم انجام شد تا گواهی باشد بر این که اولویت هیأت نه مذاکره
با مجلس و یا وزارت خارجه که دیدار با فعالان مدنی از جمله ستوده و پناهی بود.
دیدار با ستوده و پناهی : دستاوردهای
دیدار هیأت پارلمانی اروپا از تهران
پس از آخرین دیدار
هیأت پارلمانی اتحادیه اروپا از ایران در سال 88، سرانجام این هیأت طی یک سفر 6
روزه (13 تا 18 دسامبر 2013) به تهران سفر کرد. به رغم اینکه سفر هیأت مزبور به دعوت مجلس شورای اسلامی انجام شد، اما، دیدارهای
غیررسمی این هیأت با نسرین ستوده و جعفر پناهی از اهمیت بیشتری نسبت به دیدارهای رسمی
برخوردار بود.
اولویت دیدار با نسرین
ستوده و جعفر پناهی
بسی در خور توجه است
که دیدار هیأت پارلمانی اتحادیه اروپا با نسرین ستوده و جعفر پناهی در روز اول
ورود هیأت انجام شد. این در حالی بود که دیدار هیأت با علی لاریجانی، رییس مجلس، و
ظریف، وزیر خارجه، در روز پنجم انجام شد تا گواهی باشد بر این که اولویت هیأت نه مذاکره
با مجلس و یا وزارت خارجه که دیدار با فعالان مدنی از جمله ستوده و پناهی بود.
اتحادیه اروپا در سال
2012 این دو را مشترکاً برنده جایزه ساخاروف اعلام نمود که به دلیل ممنوع الخروج
بودن تا کنون موفق به دریافت جایزه 50 هزار دلاری خود نشده اند. پارلمان اروپا در
نظر دارد به گونه مقتضی و در اسرع وقت جایزه آنان را تسلیم شان کند.
جایزه ساخاروف،
ابتکاری از سوی اتحادیه اروپا برای ارج نهادن بر فعالان حقوق بشر است. از جمله
برندگان این جایزه، نلسون ماندلا رهبر مبارزه با نژاد پرستی بود.
جار و جنجال درباره
دیدار با ستوده و پناهی
دیدار هیأت مزبور با ستوده
و پناهی، شرط این هیأت در سال پیش برای سفر به تهران بود که تا آخرین روز محل
اختلاف و مناقشه در تهران شده و در نتیجه در آخرین روزها به دلیل مخالفت تهران،
سفر لغو گردید. جمهوری اسلامی واقف بود که دیدار مقامات اروپایی با نسرین ستوده و
جعفر پناهی در واقع به منظور ارج نهاد به تلاش هایی حقوق بشری آنان است.
از این رو بود که دیدار
هیات اروپایی با ستوده و پناهی آن هم در اولین روز سفرشان به تهران، موجب جار
وجنجال از سوی افرادی مثل علاء الدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی، شد که در
مصاحبه با تلویزیون جمهوری اسلامی گفت:«هیات پارلمانی اروپا به هیچ وجه
اجازه این دیدار را نداشت و به آن ها تاکید شده بود که ملاقات های آنان فقط ملاقات
های رسمی است و مجلس به شدت مخالف ملاقات با عناصر مرتبط با فتنه 88 است.»
جواد کریمی قدوسی،
دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در واکنش به این دیدار گفت: «قطعا جواد ظریف، وزیر امورخارجه
به منظور پاسخگویی در ارتباط با این موضوع باید در کمیسیون امنیت ملی حاضر شود.»
مشابه این واکنش ها را
محمد جعفر منتظری، رییس دیوان عدالت اداری، نیز ابراز کرد. وی گفت:«گروهی تحت عنوان هیئت پارلمانی اروپا
به ایران آمدند و در حالی که این هیات‌ها معمولا برای تبادل مسائل اقتصادی است لکن
این‌ها با دو نفر از فتنه گرانی که در فتنه ۸۸ محکومیت داشتند، مخفیانه دیدار کردند.
باید روشن شود که چه کسانی زمینه این دیدار را فراهم کرده‌اند؟» او کسانی را که زمینه
چنین ملاقاتی را فراهم کرده‌اند، "خیانتکار" نامید.
این در حالی است که
کاظم جلالی دیگرعضو مجلس در یک مصاحبه تلویزیونی پرده از این حقیقت برداشت
که وزارت خارجه پیش از سفر، تقاضای هیأت اروپایی برای دیدار با ستوده و پناهی را به
مجلس اطلاع رسانی کرده بود.
دو ماه پیش از این هم
"هانس اسوبودا" از حزب ائتلاف پیشرو سوسیالیست دمکرات‌های پارلمان اروپا
به رادیو فردا گفته بود که که طی سفرش به تهران از
سوی محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه ایران، به او وعده داده شده
بود که پناهی و ستوده، آزاد هستند و در سفر بعدی می‌توان با آن ها دیدار کرد.
حقوق بشر محور مذاکرات
رسمی
با مروری بر گزارش های
خبری که در رسانه های داخلی از پوشش دیدارهای هیات اروپایی با مقامات جمهوری
اسلامی منتشر شده، دانسته می شود که جزئیات این دیدارها از دید رسانه ها مخفی نگه
داشته شده است. این در حالی است که خانم تاریا کرونبرگ، رییس هیأت پارلمانی
اتحادیه اروپا، پیش از سفرش به تهران تاکید کرده بود که موضوع اصلی سفرهیأت، مسأله
حقوق بشر خواهد بود. وی در این زمینه گفت:«ما درباره مسئله هسته‌ای در ایران
صحبت نمی‌کنیم. ما با نمایندگان پارلمان ایران و همچنین نمایندگان جامعه مدنی در ایران،
خصوصاً درباره مسئله بسیار مهم حقوق بشر گفت‌وگو خواهیم کرد.»
ازاین رو، می توان
استنباط کرد سکوت خبری رسانه های داخلی در واقع ناشی از بحث نقض حقوق بشر در ایران
از جمله وضعیت حبس کروبی، موسوی و رهنورد بود که توسط هیأت مزبور با مقامات جمهوری
اسلامی به بحث گذاشته شده است.
ستوده و پناهی؛ اپوزسیونی
که برانداز نیستند
چنانچه دیده شد علت ناخشنودی
جمهوری اسلامی از دیدار هیأت اتحادیه اروپا با ستوده و پناهی، ناشی از این اتهام
است که این دو از عوامل فتنه 88 هستند. ستوده و پناهی به همین اتهام به جرایم
سنگینی (از جمله خانم ستوده به شش سال حبس و جعفر پناهی به شش سال حبس تعزیری و 20
سال محرومیت از هرگونه فعالیت حرفه ای خود در رشته فیلمسازی) محکوم شده اند.
به رغم این اتهام بی
اساس، شنیدنی است اظهارات حسین شیخ الاسلام، مشاور بین الملل رییس مجلس، که در
مصاحبه ای با سایت تابناک گفت:«جالب اینکه هیأت پارلمانی در صحبت
با ما می‌گفتند، چطور است که مخالفان در ایران، طرفدار دولت و نظام ایران هستند»
وی در واقع پرده از
درک درست طرف اروپایی بر داشت که افرادی نظیر ستوده و پناهی صرفاً دغدغه حقوق مدنی
و حقوق بشر دارند. به بیان دیگر مخالفت اینان ناشی از نقض حقوق مدنی و حقوق بشر
است وگرنه این افراد داعیه براندازی ندارند.
نتیجه:
در عرف دیپلماتیک معمولا
6 روز سفر برای چنین هیأتی، سفر طولانی محسوب می شود خصوصا اینکه برنامه های
دیدارهای رسمی هیأت چندان پر حجم نبود. لذا گمان می رود که هیأت در این شش روز
دیدارهای جداگانه ای با دیگر فعالان مدنی و حقوق بشری نیز داشته که خبرهای چندانی
از آن گزارش نشده است. نباید از یاد برد که خبر دیدار با ستوده و پناهی نیز فقط طی
یک پیام فیسبوکی کوتاه توسط همسر خانم ستوده، اطلاع رسانی شد و گرنه این خبر نیز
سانسور می شد.
هرچه بود، باید این
سفر را سفری با دستاورهای مثبت ارزیابی کرد که جمهوری اسلامی سرانجام با علم و
اطلاع کافی از دستور کار حقوق بشری هیأت، اجازه این سفر را پس از 5 سال صادر کرد.
به نظر می رسد علاوه
برمذاکرات هسته ای، اینک جمهوری اسلامی گفتگو در مباحث حقوق بشری را نیز در دستور
کار خود قرار داده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر