عادی سازی روابط با غرب را باید محور تحرک دیپلماسی بین المللی دولت روحانی
از نیویورک تا داووس دانست و انتظار داشت که این دیپلماسی، دوبار و ده باره تکرار
گردد.
اجلاس داووس و جایگاه دیپلماسی بین المللی در دولت روحانی
حضور
روحانی در اجلاس داووس (۳/۱۱/۱۳۹۲)، دومین حضور وی در
یک اجلاس بین المللی پس از شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل (۲
مهر)
به شمار می رود. به تعبیری دیگر می توان حضور او در مجمع عمومی و مکالمه تلفنی با
اوباما را زمینه ساز توافق هسته ای ژنو (۲۴ نوامبر ۲۰۱۳) و توافق هسته ای را زمینه ساز
حضور در اجلاس داووس دانست تا وی به تصریح اعلام کند «تحولات دیپلماتیک
آغاز شده در جهت حل مساله هسته‌ای...نهایتا به ایجاد شرایط مناسب در زمینه روابط ایران
با غرب منجر خواهد شد.»
بدین
ترتیب، عادی سازی روابط با غرب را باید محور تحرک دیپلماسی بین المللی دولت روحانی
از نیویورک تا داووس دانست و انتظار داشت که این دیپلماسی، دوبار و ده باره تکرار
گردد.
تفاوت
داووس با نیویورک
در
گزارش صد روزه خود، روحانی تصریح کرده بود که بدهکارترین دولت در تاریخ ایران را
تحویل گرفته است. برای خروج از این اغمای اقتصادی وی نیازمند تحرکی چاره ساز بود که ازنیویرک آغاز کرد.
تفاوت
اجلاس داووس (مجمع جهانی اقتصاد) با نیویورک در این بود که وی در یک چنین رویداد
مهم اقتصادی، جذب سرمایه گذاری را هدف خود داشت. وی در داووس با اشاره به کاهش
ریسک های اقتصادی و سیاسی در ایران تصریح کرد که «شعار دولت من استقبال از سرمایه
گذاری است.»
برای
این منظور وی تا آنجا گام برداشت که اقتصاد ایران را "اقتصادی در حال طلوع با
فرصت های کم نظیر برای سرمایه گذاری های پرسود" توصیف کرد. اینکه چنین توصیف
چقدر منطبق با واقعیت های امروز اقتصاد ایران است، درخور تامل است. آنچه از
اظهارات وی در بازگشت از این سفر سه روزه دانسته می شود اینکه مطلقاً هیچ دری در
این اجلاس به روی ایران گشوده نشد جز آنکه همه مشتاق بودند ژرفای تغییری که در
ایران با انتخاب روحانی در حال شکل گرفتن است از زبان خود او بشنود.
خط
بطلان بر نگاه به شرق و اقتصاد مقاومتی
سیاست
"نگاه به شرق" و سپس گزیدن سیاست "اقتصاد مقاومتی" دو اقدام پیشگیرانه
بودند که با علیه تحریم ها در دوره احمدی نژاد به کار بسته شدند.
در
میان دیدارهای و سخنرانی هایی که روحانی در سفر به داووس داشت، سخنرانی او برای صاحبان
صنایع و مدیران شرکت های بزرگ و همچنین دیگر دیدار او با مدیران ارشد شرکت های
بزرگ نفتی را می توان خط بطلانی بر دو سیاست یاد شده (نگاه به شرق و اقصاد
مقاومتی) دانست.
با
پیوستن اتحادیه اروپا به جرگه تحریم کنندگان ایران، نخست سیاست نگاه به شرق (چین،
روسیه و هند) در اولویت های اقتصادی ایران قرار گرفت. پس از آنکه دایره تحریم ها
تا بدانجا تنگ شد که کشورهای حوزه شرق نیز ناگزیر از اجرای تحریم ها شدند، علی
خامنه ای، فرمان اقتصاد مقاومتی در برابر تحریم ها را صادر کرد؛ اقتصادی که
زیربنای آن را دور زدن تحریم ها و اتکا به توانمندی داخلی تشکیل می داد. در همین
خصوص، خامنه ای گفته
بود:«ما بايد يك اقتصاد مقاومتىِ واقعى در كشور به وجود بياوريم...دوستان درست گفتند
كه ما تحريم‌ها را دور مي‌زنيم؛ بنده هم يقين دارم. ملت ايران و مسئولين كشور تحريم‌ها
را دور مي‌زنند، تحريم‌كنندگان را ناكام مي‌كنند.»
اینک
از زمان صدور فرمان اقتصاد مقاومتی چندان نگذشته است که حسن روحانی، رییس جمهور
ایران، در داووس اذعان می دارد:«به گواهی تاریخ معاصر، هیچ کشوری در جهان نتوانسته
در انزوا به رشد و توسعه اقتصادی پایدار، دست یابد و نمونه‌های موفق در توسعه اقتصادی
در دهه‌های اخیر، همگی از الگوی مشترکِ مبتنی بر ارتباطات گسترده اقتصادی، با دنیای
خارج پیروی کرده‌اند.»
بدیهی
است که لازمه چنین درآمیختگی با اقتصاد جهانی تجدید رابطه با غرب (امریکا و
همپیمانان اروپایی اش) است.
بازگشایی
سفارت امریکا
به
شرحی که گفته شد، روحانی تجدید حیات اقتصاد ایران را در خروج از انزوای سیاسی و
خروج از انزوا سیاسی را در رفع تحریم ها و پیوستن اقتصاد ایران به اقتصاد جهانی می
داند؛ اقتصادی که بزرگترین عضو موثر آن ایالات متحده امریکاست.
از
این رو، عادی سازی روابط با امریکا چیزی نیست که روحانی پنهان کرده باشد. او در
کمپین انتخاباتی خود نیز گفته بود « بنده معتقدم مذاکره با آمریکا راحت‌تر از مذاکره
با اروپاست چرا که اروپایی‌ها به دنبال آقا اجازه از آمریکا هستند.»
چنین
رویکردی بود که موجبات مکالمه تاریخی روحانی و اوباما را فراهم آورد. همچنان که همین
رویکرد است که پاسخ مثبت روحانی را همراه داشت وقتی از او درباره امکان بازگشایی سفارت
امریکا در تهران سوال شد. روحانی در پاسخ به این پرسش تلویزیون سوئیس گفت:«ایران و آمریکا گذشته‌های
بسیار سخت و مشکلی با یکدیگر داشته‌اند، اما هیچ چیز در دنیا ناممکن نیست.»
روحانی
حتی پا را از این فراتر گذاشت و در پاسخ به این پرسش که اگر رئیس‌جمهور آمریکا زمانی
دستش را به سوی شما دراز کند، آیا شما نیز دست او را می‌فشارید؟ گفت: «هیچ چیز در دنیای سیاست
غیرممکن نیست.»
چنین
موضعی از روحانی در حالی است که در فاصله اندکی از مکالمه تلفنی او با رییس جمهور
امریکا، علی خامنه ای با لحنی تند و گزنده این اقدام را «نابجا» دانسته و گفته بود که:«برخی از آنچه
در سفر نیویورک پیش آمد [مکالمه با اوباما] به نظر ما "بجا" نبود.»
این
جمله کوتاه علی خامنه ای، موجی از حمله و هجمه علیه سیاست خارجی دولت یازدهم را پس
از سفر به نیویورک دامن زند. جواد لاریجانی گفتگوی
روحانی – اوباما را توطئه صهیونیست ها دانست و کیهان با تیتر بزرگ وجود خط سازش
(اشاره به ظریف) در درون دولت را افشا کرد و کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس
نیز ظریف را برای ارائه توضیح به مجلس فراخواند.
تذکر
خامنه ای گرچه کوتاه و در حد یک جمله بود، اما، آن را می توان در حد اخطار کارت قرمز
دانست. (مراجعه شود به مقاله: اخطار زود رَس به دولت
روحانی)
با
این توضیح، اعلام آمادگی روحانی برای بازگشایی سفارت امریکا در تهران و دست دادن
با اوباما در حالی است که چنین موضعی در تعارض آشکار با مواضع خصمانه خامنه ای
علیه امریکاست. خامنه ای معتقد است امریکا از "اسرائیل حرامزاده" خط می‌گیرد.
وی در۱۲ آبان امسال به مناسبت سالگرد اشغال سفارت امریکا
به تصریح گفت:«پنجه قدرتمندان مالى و کمپانى‌هاى صهیونیستى بر دولت آمریکا و کنگره
آمریکا و مسئولان آمریکایى آن‌چنان مسلّط است که اینها مجبورند ملاحظه آنها را بکنند،
ما که مجبور نیستیم ملاحظه آنها را بکنیم. ما از روز اول گفتیم، امروز هم می‌گوییم،
بعد از این هم خواهیم گفت: ما رژیم صهیونیستى را یک رژیم نامشروع و حرامزاده می‌دانیم.»
نتیجه:
دولت
روحانی نشان داده که در دیپلماسی بین المللی موفق عمل کرده است. دعوت مجمع جهانی اقتصاد از حسن روحانی برای
حضور در نشست امسال، نشان از دریافت سیگنال های دارد که بر خلاف مواضع خامنه ای،
روحانی به جهانیان ارسال می کند. این مجمع در طول هشت سال ریاست احمدی نژاد هرگز
از او دعوت به عمل نیاورده بود در حالیکه محمد خاتمی دوبار یکی به هنگام ریاست
جمهوری اش و یک بار پس از آن، مدعو اجلاس داووس بود.
حضور
موثر در دو اجلاس بین المللی (نیویورک و داووس) در عرض کمتر از 6 ماه از تشکیل
دولت یازدهم، نشان از آن دارد که دولت حسن روحانی به رغم فشاری که در داخل با آن
مواجه است، به دنبال کسب اعتبار بین المللی برای فائق آمدن بر فشار داخلی است.
http://www.radiozamaneh.com/121733#.UuOpGBD8LIU
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر